Kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì: Nguyên nhân và cách khắc phục

Dậy thì là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi mạnh mẽ. Không ít các bạn gái gặp tình trạng kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì, dẫn đến tâm lý hoang mang. Vậy nguyên nhân kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì do đâu, dấu hiệu ra sao và làm thế nào để khắc phục? Cùng Angela Gold tìm hiểu ngay bài viết sau!

Kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì có sao không?

Kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì là hiện tượng khá phổ biến, thường không quá nguy hiểm nếu chỉ diễn ra trong thời gian ngắn. Nguyên nhân chủ yếu là do trục nội tiết (não bộ – tuyến yên – buồng trứng) chưa ổn định, dẫn đến chu kỳ kinh thay đổi bất thường. Trong 1 – 2 năm đầu sau khi bắt đầu hành kinh, kinh nguyệt có thể đến sớm, trễ, kéo dài hoặc ra ít, nhiều,…

Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài trên 2 năm, kèm theo các dấu hiệu như đau bụng dữ dội, mất kinh, rong kinh, ra huyết cục lớn, mệt mỏi,… thì có thể là biểu hiện của các vấn đề phụ khoa hoặc rối loạn nội tiết nghiêm trọng. Khi đó, phụ huynh nên cho trẻ đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Ngoài ra, kinh nguyệt không đều còn ảnh hưởng đến tâm lý, học tập và chất lượng cuộc sống của các bạn trẻ. Vì vậy, không nên chủ quan mà cần theo dõi chu kỳ đều đặn, kết hợp chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý để hỗ trợ điều hòa kinh nguyệt và đảm bảo sức khỏe sinh sản về sau.

Nếu hiện tượng kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì đi kèm nhiều triệu chứng bất thường diễn ra trong thời gian dài, phụ huynh nên cho trẻ khám phụ khoa để được chẩn đoán chính xác

Nguyên nhân kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì

Kinh nguyệt ra không đều ở tuổi dậy thì dù phần lớn là do thay đổi sinh lý tạm thời, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề cần được quan tâm. Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp phụ huynh và các em chủ động điều chỉnh lối sống, phát hiện sớm bất thường để chăm sóc sức khỏe sinh sản tốt hơn.

1. Thay đổi nội tiết tố

Khi bước vào tuổi dậy thì, hệ trục nội tiết điều khiển chu kỳ kinh nguyệt (não bộ – tuyến yên – buồng trứng) bắt đầu hoạt động nhưng chưa ổn định. Điều này khiến chu kỳ kinh nguyệt trở nên thất thường, lúc đến sớm, lúc trễ, đôi khi kéo dài, có khi rất ngắn. Đây là nguyên nhân sinh lý phổ biến nhất ở lứa tuổi này và thường tự điều chỉnh sau 1 – 2 năm.

2. Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng

Nhiều bạn gái tuổi mới lớn thường ăn kiêng quá mức để giảm cân hoặc bỏ bữa do áp lực học tập, dẫn đến thiếu hụt chất dinh dưỡng cần thiết cho hoạt động nội tiết. Cơ thể thiếu sắt, kẽm, vitamin nhóm B, đặc biệt là chất béo (nguyên liệu tổng hợp hormone sinh dục) sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ kinh. Thiếu dinh dưỡng còn khiến cơ thể mệt mỏi, gây rối loạn kinh nguyệt kéo dài. (1)

3. Căng thẳng, stress tâm lý

Tuổi dậy thì là giai đoạn có nhiều biến động tâm lý, dễ bị ảnh hưởng bởi áp lực học hành, kỳ vọng từ cha mẹ hoặc những thay đổi trong các mối quan hệ xã hội. Stress làm tăng hormone cortisol, chất ức chế hoạt động của buồng trứng, làm giảm sản xuất estrogen và progesterone. Hệ quả là kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì, thậm chí có thể mất kinh tạm thời.

4. Thiếu ngủ

Ngủ không đủ giấc, đặc biệt là thức khuya thường xuyên, sẽ làm rối loạn đồng hồ sinh học, ảnh hưởng đến quá trình tiết hormone sinh dục nữ. Ngủ sâu giấc và đúng giờ giúp điều hòa hoạt động nội tiết, hỗ trợ ổn định kinh nguyệt. Vì vậy, các bạn gái tuổi dậy thì nên ngủ đủ từ 7 – 9 tiếng mỗi ngày, ưu tiên ngủ trước 23h để đảm bảo sức khỏe toàn diện.

5. Vận động quá sức hoặc thiếu vận động

Tập luyện thể thao quá mức, đặc biệt là các môn có cường độ cao như thể dục dụng cụ, bơi lội, chạy bền,… có thể làm giảm mỡ cơ thể đột ngột, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất estrogen, gây rối loạn kinh nguyệt. Ngược lại, nếu lười vận động, tuần hoàn máu kém, nội tiết trì trệ cũng gây chậm kinh, rong kinh. Vì vậy, các bạn trẻ nên duy trì vận động vừa phải, đều đặn để cân bằng sức khỏe thể chất và nội tiết tố.

6. Các bệnh lý phụ khoa

Dù hiếm gặp ở tuổi dậy thì, nhưng một số bệnh lý như viêm nhiễm âm đạo, buồng trứng đa nang (PCOS), rối loạn tuyến yên, rối loạn đông máu,… cũng có thể là nguyên nhân kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì. Nếu rối loạn kinh nguyệt đi kèm các biểu hiện như đau bụng kinh dữ dội, rong kinh kéo dài, khí hư bất thường, mụn trứng cá nhiều… bạn nên khám bác sĩ chuyên khoa để xác định tình trạng cụ thể.

Phụ huynh nên hỗ trợ trẻ theo dõi kinh nguyệt

Các hiện tượng kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì

Kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì thường có một số hiện tượng khác đi kèm, tùy vào biểu hiện mà xác định tình trạng này có phải bất thường hay không.

1. Chu kỳ kinh nguyệt kéo dài hoặc ngắn bất thường

Thông thường, chu kỳ kinh nguyệt kéo dài từ 21 – 35 ngày. Tuy nhiên, ở tuổi dậy thì, chu kỳ có thể dao động mạnh – có tháng đến sớm chỉ sau 2 tuần, có tháng lại trễ hơn 40 ngày hoặc có khi vài tháng mới có kinh một lần, ngày hành kinh kéo dài hơn 7 ngày. Đây là biểu hiện phổ biến do nội tiết chưa ổn định, nhưng nếu kéo dài trên 2 năm phải kiểm tra kỹ.

2. Lượng máu quá ít hoặc quá nhiều

Một số bạn gái chỉ ra rất ít máu, trong khi có bạn lại chảy máu nhiều, có thể kéo dài cả tuần. Cả hai tình trạng đều là dấu hiệu kinh nguyệt ra không đều ở tuổi dậy thì. Mất máu quá nhiều có thể gây thiếu máu, chóng mặt; ngược lại, ra quá ít có thể liên quan đến rối loạn nội tiết hoặc thiếu dinh dưỡng.

>>> Xem thêm: Nguyên nhân kinh nguyệt ra ít ở tuổi dậy thì và cách khắc phục

3. Đau bụng kinh dữ dội

Đau bụng nhẹ trong kỳ kinh là điều bình thường, nhưng nếu đau bụng kinh dữ dội, phải nghỉ học hoặc dùng thuốc giảm đau thường xuyên thì bạn cần lưu ý. Đây có thể là dấu hiệu rối loạn co bóp tử cung, thiếu hụt hormone hoặc biểu hiện ban đầu của bệnh lý phụ khoa.

4. Mệt mỏi, đau đầu

Nhiều bạn gái tuổi dậy thì cảm thấy mệt mỏi, choáng váng, đau đầu hoặc cáu gắt trước và trong kỳ kinh. Đây là kết quả của sự thay đổi hormone đột ngột, làm ảnh hưởng đến thần kinh và tuần hoàn máu. Nếu những triệu chứng này xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng, cần kiểm tra để loại trừ thiếu máu hay rối loạn nội tiết.

Đau bụng, mệt mỏi là các triệu chứng thường đi kèm kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì

Cách khắc phục tình trạng kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì

Kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì có thể khắc phục bằng những biện pháp đơn giản, giúp cải thiện triệu chứng và làm dịu các cảm giác khó chịu.

1. Chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý

Chế độ ăn đầy đủ dưỡng chất, giàu sắt, canxi, vitamin B, C và E sẽ giúp hỗ trợ hoạt động nội tiết và điều hòa chu kỳ kinh nguyệt. Các bạn gái nên ăn đủ bữa, tránh ăn kiêng quá mức hay bỏ bữa. Ngoài ra, cần ngủ đủ giấc, tránh thức khuya thường xuyên, vì thiếu ngủ có thể làm rối loạn hormone sinh dục nữ, khiến kinh nguyệt càng không ổn định.

2. Giảm căng thẳng

Áp lực học tập, kỳ vọng từ gia đình hoặc lo âu cá nhân là những yếu tố dễ gây stress ở tuổi dậy thì. Khi cơ thể căng thẳng, hormone cortisol sẽ tăng cao và gây ảnh hưởng đến hoạt động của buồng trứng. Vì vậy, hãy dành thời gian thư giãn, làm điều mình yêu thích như đọc sách, nghe nhạc, vẽ tranh hoặc trò chuyện với người thân để giữ tinh thần luôn thoải mái, nhẹ nhàng.

3. Tập thể dục điều độ vừa sức

Tập luyện thể thao không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh mà còn hỗ trợ điều hòa nội tiết tố. Tuy nhiên, cần tránh luyện tập quá sức hoặc chơi các môn có cường độ cao kéo dài. Thay vào đó, hãy duy trì các hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội hoặc nhảy dây,… vừa giúp tăng cường tuần hoàn máu, vừa giảm đau bụng kinh hiệu quả.

4. Thực hiện khám phụ khoa định kỳ

Nếu kinh nguyệt không đều kéo dài hơn 2 năm, kèm theo biểu hiện bất thường như đau bụng dữ dội, rong kinh, mất kinh hoặc khí hư lạ… thì bạn nên đến khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa. Ngoài ra, các bạn trẻ cũng nên đi khám phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề về liên quan đến sức khỏe sinh sản, từ đó có hướng điều trị phù hợp.

Câu hỏi thường gặp về hiện tượng kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì

Các thắc mắc sau đây sẽ giúp bạn gái hiểu rõ hơn về tình trạng kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì có sao không và cách xử lý hiệu quả.

1. Kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì kéo dài bao lâu thì cần lo lắng?

Thông thường, trong 1 – 2 năm đầu sau khi hành kinh lần đầu, chu kỳ kinh nguyệt chưa ổn định là điều bình thường do hệ nội tiết đang hoàn thiện. Tuy nhiên, nếu sau 2 năm mà chu kỳ vẫn thất thường, có tháng mất kinh, rong kinh kéo dài, ra huyết cục lớn hoặc kèm theo đau bụng dữ dội thì nên đi khám chuyên khoa để kiểm tra nội tiết hoặc loại trừ bệnh lý phụ khoa.

2. Hiện tượng kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì có ảnh hưởng đến chiều cao không?

Kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì không ảnh hưởng đến quá trình phát triển chiều cao. Tuy nhiên, nếu nguyên nhân kinh nguyệt không đều do suy dinh dưỡng, rối loạn nội tiết hoặc stress kéo dài thì có thể gián tiếp làm chậm quá trình phát triển thể chất, bao gồm cả chiều cao. Do đó, các bạn trẻ nên lưu ý chăm sóc sức khỏe toàn diện trong giai đoạn này để cơ thể phát triển tốt nhất về cả thể chất lẫn tinh thần.

Chăm sóc sức khỏe toàn diện giúp tối ưu quá trình phát triển chiều cao của trẻ tuổi dậy thì

Kinh nguyệt không đều, máu kinh quá ít hoặc quá nhiều thường xuất phát từ sự rối loạn trong quá trình điều hòa ba hormone sinh dục nữ là estrogen, progesterone và testosterone. Khi trứng không thể phát triển hoàn chỉnh và rụng đúng chu kỳ, kinh nguyệt có thể vắng mặt dù estrogen vẫn được cơ thể sản sinh. Tuy nhiên, thiếu hụt progesterone – hormone có vai trò cân bằng tác động của estrogen – hoặc cả hai hormone này đều suy giảm, chu kỳ kinh sẽ trở nên bất thường.

Đây là lý do phổ biến khiến chu kỳ kinh nguyệt rối loạn. Tình trạng này có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào, không chỉ ở tuổi dậy thì. Vì vậy, điều hòa nội tiết là cách tiếp cận tận gốc giúp ổn định chu kỳ kinh nguyệt một cách bền vững.

Các nhà khoa học tại Mỹ đã tìm ra hướng giải quyết hiệu quả bằng các tinh chất thiên nhiên có khả năng tác động tích cực đến hệ trục Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng. Tiêu biểu là bộ đôi tinh chất Lepidium Meyenii và P. Leucotomos có thể hỗ trợ cơ thể tự điều chỉnh sản xuất bộ ba nội tiết tố nữ theo đúng nhu cầu, từ đó cải thiện sức khỏe tổng thể, làn da và sinh lý nữ.

Các nghiên cứu tại Mỹ và Úc cũng đã chứng minh hoạt chất trong Lepidium Meyenii, đặc biệt là các sterol quý, có khả năng hỗ trợ kích thích hoạt động của hệ trục nội tiết, giúp cơ thể tự cân bằng lượng hormone cần thiết như estrogen, progesterone và testosterone.

Thành phần của sản phẩm đã được nghiên cứu lâm sàng tại nhiều quốc gia, đảm bảo tính an toàn và hiệu quả cho phụ nữ từ 18 tuổi trở lên. Người dùng có thể yên tâm lựa chọn để chăm sóc sức khỏe nội tiết và chu kỳ kinh nguyệt một cách toàn diện.

Kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì là hiện tượng khá phổ biến nhưng các bạn trẻ cũng không nên chủ quan. Hãy tìm hiểu nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu và áp dụng các biện pháp chăm sóc đúng cách để điều hòa chu kỳ kinh hiệu quả, hỗ trợ phát triển toàn diện về sức khỏe và tâm lý. Nếu tình trạng này kéo dài, đừng ngần ngại thăm khám để được tư vấn kịp thời.