Trễ kinh nguyệt là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị như thế nào?

Trễ kinh là gì?

Một chu kỳ kinh nguyệt được tính từ ngày đầu tiên có kinh của lần này đến ngày đầu tiên có kinh của lần kế tiếp. Một chu kỳ kinh bình thường nằm trong khoảng 24 đến 38 ngày, tùy từng trường hợp.

Một người được cho bị trễ kinh khi thời gian của kỳ kinh đến chậm hơn 3 ngày so khoảng bình thường. Ví dụ, một người có chu kỳ kinh nguyệt bình thường là 28 ngày nhưng nếu đến 32 ngày mới có kinh thì được coi là bị trễ kinh.(1)

Phụ nữ nên theo dõi sát sao chu kỳ kinh nguyệt của mình để biết xem có bị trễ kinh không

Hiện tượng trễ kinh nguyệt có nguy hiểm không?

Nhìn chung, bị trễ kinh không gây nguy hiểm cho sức khỏe phụ nữ vì đây là hiện tượng khá phổ biến và có rất nhiều yếu tố tác động đến chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, trễ kinh là biểu hiện của một bệnh lý tiềm ẩn nào đó nên nữ giới cần đi khám để biết vì sao bị trễ kinh và có cách điều chỉnh phù hợp. 

Các nguyên nhân bị trễ kinh

1. Mang thai

Mang thai là một trong những nguyên nhân phổ biến của hiện tượng trễ kinh. Trong một chu kỳ kinh nguyệt, lớp niêm mạc trong tử cung sẽ dần dần dày lên để chuẩn bị cho trứng thụ tinh và làm tổ.

Nếu không xảy ra hiện tượng trứng và tinh trùng gặp nhau, quá trình thụ thai không bắt đầu, cơ thể sẽ tự loại bỏ lớp niêm mạc này, gây hiện tượng ra máu (gọi là hành kinh). Lúc này, một chu kỳ kinh nguyệt mới lại bắt đầu. Như vậy, nếu xuất hiện kinh nguyệt tức là người phụ nữ không mang thai.

Trong trường hợp trứng được thụ tinh và làm tổ bên trong tử cung, lớp niêm mạc không bong ra mà tiếp tục được nuôi dưỡng để bắt đầu quá trình phát triển của thai nhi. Chính vì vậy, trong suốt quá trình mang thai, người phụ nữ sẽ không xuất hiện kinh nguyệt.

2. Căng thẳng kéo dài

Căng thẳng kéo dài cũng là nguyên nhân bị trễ kinh ở nhiều phụ nữ. Khi bị stress, lo âu kéo dài khiến cho cơ thể tăng sản sinh các hormone như adrenaline và cortisol. Các hormone này khiến cho lượng estrogen bị suy giảm, tác động đến chu kỳ kinh nguyệt.

Do vậy, những bất ổn tâm lý là nguyên nhân khá phổ biến của hiện tượng trễ kinh ở phụ nữ. Một số trường hợp không thực sự trải qua căng thẳng nhưng nếu thay đổi môi trường sống, thay đổi nhịp sinh học, ví dụ đang sống ở một nơi và đi công tác đến nơi khác, cũng dẫn đến trễ kinh.

3. Hội chứng tiền mãn kinh

Tiền mãn kinh là giai đoạn mà tâm sinh lý của nữ giới có nhiều thay đổi, trong đó có hiện tượng trễ kinh. Tiền mãn kinh xuất hiện sớm hay muộn là tùy thuộc vào mỗi người, nhưng thường là sau 40 tuổi. Lúc này, bộ ba nội tiết tố quan trọng của phụ nữ là Estrogen, Progesterone và Testosterone mất đi sự ổn định, khiến chu kỳ kinh nguyệt dễ bị rối loạn.(2)

Những phụ nữ sau tuổi 35 nếu bị trễ kinh kèm với một số vấn đề khác như bốc hỏa, tâm trạng thất thường, thần sắc kém tươi, khô hạn, giảm ham muốn… thì có thể là đã bước vào giai đoạn tiền mãn kinh.

4. Tập luyện quá mức

Nếu phái nữ tập luyện từ 2 giờ mỗi ngày trở xuống sẽ không ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, nếu như tập luyện, chơi thể thao hàng nhiều giờ liền sẽ có thể dẫn đến bị trễ kinh. Nguyên nhân là do khi cơ thể hoạt động quá mức sẽ tác động đến hormone tuyến yên và hormone tuyến giáp, khiến chu kỳ kinh bị trễ.

Tập luyện quá mức cũng dễ khiến cho chị em bị trễ kinh

5. Giảm hoặc tăng cân quá đột ngột

Phụ nữ nếu đang trong quá trình giảm cân có thể bị trễ kinh hoặc thậm chí là mất kinh. Nếu giảm cân quá đột ngột, cơ thể sẽ rơi vào trạng thái “lỡ nhịp” gây ra hiện tượng trễ kinh.

Tăng cân nhanh cũng là một trong những nguyên nhân gây trễ kinh. Tăng cân nhanh khiến cho Estrogen trong cơ thể nữ giới tăng lên, dẫn đến lớp nội mạc tử cung phát triển quá mức và trở nên không ổn định. Chu kỳ kinh nguyệt do vậy dễ bị rối loạn, có thể gây nên hiện tượng trễ kinh.

6. Sử dụng rượu bia, chất kích thích

Uống quá nhiều rượu có thể ảnh hưởng đến hormone sinh sản, dẫn đến rối loạn kinh nguyệt. Ngoài ra, thói quen hút thuốc cũng gây nên chậm kinh ở một số người vì chất nicotine và khói thuốc lá có tác động xấu đến các cơ quan vùng chậu, làm giảm phân phối oxy đến khu vực xương chậu và ảnh hưởng đến lớp nội mạc tử cung. Ngoài ra, hút thuốc lâu ngày còn là nguyên nhân khiến các ống dẫn trứng gặp vấn đề, làm giảm chất lượng trứng và dẫn đến vô sinh.

7. Hội chứng buồng trứng đa nang

Hội chứng buồng trứng đa nang gây ra sự xuất hiện các nang nhỏ trong buồng trứng và ngăn cản quá trình rụng trứng. Hội chứng buồng trứng đa nang còn ảnh hưởng đến các hormone giải phóng trứng và là tác nhân xấu đối với khả năng thụ thai ở phụ nữ.

Trễ kinh nguyệt bắt nguồn từ bệnh buồng trứng đa nang nếu không được điều trị sớm, bệnh nhân có thể bị mất cân bằng hormone, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm khác, bao gồm: đái tháo đường, bệnh tim mạch và rối loạn chức năng sinh sản.

8. Bệnh nội tiết

Có thể nói rằng, nội tiết ổn định thì kinh nguyệt đều đặn. Khi có bất thường nào đó xảy ra, khiến cho vùng dưới đồi, tuyến yên và buồng trứng hoạt động sai lệch, nội tiết tố sẽ bị rối loạn, dẫn đến trễ kinh.

Để giữ cho chu kỳ kinh nguyệt ổn định, hạn chế tình trạng trễ kinh và các nguyên nhân làm chậm kinh, chị em cần thay đổi những thói quen không tốt như uống rượu bia, hút thuốc lá, thức khuya, làm việc quá sức. Ngoài ra, chị em cần hạn chế vận động quá mức, tránh căng thẳng, duy trì cân nặng vừa phải để đảm bảo các nội tiết tố nữ ở trạng thái đầy đủ và ổn định.

Dấu hiệu có kinh nguyệt bị trễ

Dấu hiệu trễ kinh không quá rõ ràng, thường thì nữ giới sẽ cảm thấy cơ thể mệt mỏi hơn bình thường. Ở những chu kỳ kinh nguyệt bị trễ, khi chuẩn bị ra kinh, các triệu chứng như đau lưng, đau đầu, chướng bụng, tức ngực sẽ xuất hiện với mức độ nặng hơn so với những kỳ kinh bình thường.

Cảm giác đau lưng sẽ tăng lên vào những chu kỳ kinh bị trễ

Những đối tượng có nguy cơ bị trễ kinh nguyệt

1. Người bị rối loạn ăn uống

Dinh dưỡng là một yếu tố rất quan trọng đến sức khỏe phụ nữ nói chung và sức khỏe sinh sản nói riêng. Khi các dưỡng chất được cung cấp đầy đủ, các nội tiết tố sinh ra mới đầy đủ và ổn định. Ngoài ra, lớp niêm mạc tử cung cũng cần có nguồn dưỡng chất để phát triển và dày lên. Khi chị em bị rối loạn ăn uống, ăn quá ít, thiếu hoặc mất cân đối các nhóm chất dẫn đến các nội tiết tố nữ bị thiếu và dễ rối loạn. Bản thân cơ thể cũng không đủ chất dinh dưỡng để phát triển lớp nội mạc tử cung, dẫn đến nguy cơ bị trễ kinh.

2. Người luyện tập thể thao quá mức

Nếu phụ nữ luyện tập thể dục thể thao quá mức, ví dụ các vận động viên chuyên nghiệp cũng là nhóm đối tượng dễ bị rối loạn kinh nguyệt, đặc biệt là trễ kinh. Khi tập luyện thể thao quá mức khiến cho cơ thể tăng sản sinh Testosterone, dẫn đến tình trạng mất ổn định của bộ ba nội tiết tố nữ Estrogen - Progesterone - Testosterone khiến chu kỳ kinh nguyệt không đều.

3. Những người có người thân thường xuyên bị trễ kinh

Gen di truyền cũng là yếu tố có tác động đến chu kỳ kinh nguyệt. Những phụ nữ có mẹ, bà hoặc người thân bị rối loạn kinh nguyệt, trễ kinh thì bản thân họ cũng có thể bị trễ kinh.

4. Phụ nữ trong thời kỳ cho con bú

Nhiều bà mẹ trong thời kỳ cho con bú, do thay đổi nội tiết tố dẫn đến tình trạng trễ kinh, thậm chí mất kinh trong nhiều tháng.

5. Khi nào thì bạn cần đi gặp bác sĩ?

Khi bị trễ kinh mà không phải do mang thai, phụ nữ nên đi khám để biết được nguyên nhân đến từ đâu, từ đó có cách điều trị, khắc phục hợp lý. Nếu chị em bị trễ kinh đúng với thời điểm cơ thể bị giảm cân, tăng cân đột ngột, bị căng thẳng quá mức thì có thể quan sát thêm, tự mình điều chỉnh tâm trạng, cân nặng về mức hợp lý xem chu kỳ kinh nguyệt có về mức ổn định không, nếu không thì nên đi khám tại các cơ sở y tế uy tín.

Cách điều trị cho người bị trễ kinh hiệu quả nhất

1. Tinh thần luôn thoải mái, lạc quan

Theo các chuyên gia, sức khỏe tinh thần rất quan trọng không chỉ đối với chu kỳ kinh nguyệt nói riêng mà còn tác động lên toàn bộ cơ thể. Do vậy, chăm sóc tốt đời sống tinh thần là cách hữu hiệu để duy trì sức khỏe sinh sản.

Phụ nữ nên cân bằng công việc và gia đình, giành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, hạn chế tình trạng bị stress, căng thẳng quá mức, kéo dài. Các hoạt động như tập yoga, thiền, đi bộ, đạp xe… vừa giúp nâng cao sức khỏe thể chất vừa giúp phụ nữ có cuộc sống thoải mái, lạc quan hơn.

2. Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý

Chế độ dinh dưỡng là nền tảng của sức khỏe, trong đó có chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ. Nếu ăn  uống quá thiếu chất hay ăn vô độ, quá nhiều đều dẫn đến nguy cơ bị rối loạn kinh nguyệt. Do vậy, điều quan trọng là chị em nên cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể bằng chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ các nhóm chất gồm tinh bột, protein, chất béo, vitamin và khoáng chất. 

3. Tập thể dục đều độ, không quá sức

Tập thể dục giúp nâng cao sức khỏe toàn thân, thúc đẩy quá trình trao đổi chất và hỗ trợ điều hòa nội tiết tố. Tập thể dục 45 - 60 phút/ ngày là giải pháp hữu hiệu để chị em duy trì sức khỏe cũng như chu kỳ kinh nguyệt đều đặn. Lưu ý là chị em không nên tập quá sức với thời gian dài, cường độ cao sẽ gây ra tác dụng ngược.

4. Cải thiện rối loạn kinh nguyệt từ dưỡng chất thiên nhiên

Theo Chuyên gia Lưu Thị Hồng - Tổng thư ký Hội Phụ Sản Việt Nam kiêm Phó chủ tịch Hội Y học sinh sản giới tính Việt Nam cho biết: “Hơn 90% phụ nữ tuổi trung niên gặp rối loạn kinh nguyệt dẫn đến hàng loạt các rối loạn về sức khỏe, sắc đẹp và sinh lý.

Theo thời gian, hệ trục Não bộ - Tuyến yên - Buồng trứng suy yếu, nội tiết tố nữ bất ổn khiến phụ nữ gặp hàng loạt các vấn đề, bao gồm cả rối loạn kinh nguyệt. Các nghiên cứu gần đây trên thế giới đã khẳng định, rối loạn kinh nguyệt trước thời kỳ mãn kinh là tất yếu, nhưng hoàn toàn có thể can thiệp nhằm ngăn chặn tình trạng này đến sớm và giảm nhẹ các hệ lụy.

Do đó, về việc bổ sung các dưỡng chất cho cơ thể, nữ giới nên sử dụng thêm các tinh chất quý từ thiên nhiên nhằm nâng cao sức khỏe toàn thân, điều hòa kinh nguyệt. Trong đó, Lepidium Meyenii và P. Leucotomos (có trong Angela Gold) được ví như “bảo bối” cho phái đẹp. Lepidium Meyenii có tác động tích cực lên hệ trục não bộ - tuyến yên - buồng trứng giúp hài hòa bộ ba nội tiết tố nữ.

Cơ chế này giúp chị em giữ được vẻ đẹp căng tràn, khí sắc viên mãn. Đồng thời, tinh chất này còn hỗ trợ khắc phục các biểu hiện đi xuống của sức khỏe như mệt mỏi, rối loạn kinh nguyệt, lo âu, mất ngủ, rụng tóc,... Ở khía cạnh đời sống sinh lý, tinh chất này hỗ trợ cải thiện tình trạng rối loạn kinh nguyệt, khô hạn, tăng ham muốn, giúp đời sống chăn gối thăng hoa.

Sử dụng Angela Gold giúp tăng cường sức khỏe toàn thân và sức khỏe sinh lý

5. Bổ sung Vitamin cho cơ thể

Có một số trường hợp bị trễ kinh do cơ thể thiếu hụt một số loại dưỡng chất, trong đó có vitamin. Với những người này thì bổ sung vitamin là cách hữu hiệu giúp điều hòa kinh nguyệt. Tuy nhiên, nữ giới không nên tự ý sử dụng vitamin mà nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Theo các chuyên gia, bổ sung các vitamin qua con đường ăn uống sẽ giúp điều hòa kinh nguyệt tốt hơn, cụ thể như vitamin D có trong sữa, vitamin B có trong các loại hạt, cây họ đậu, cá hồi, thịt, gan động vật…

6. Cần chú ý khi sử dụng biện pháp tránh thai

Khi sử dụng biện pháp tránh thai, nếu gặp nhiều tác dụng phụ, trong đó có hiện tượng trễ kinh kéo dài thì nên đi khám.

Trễ kinh là hiện tượng khá phổ biến ở phụ nữ nhưng không thể xem thường. Khi gặp vấn đề này, chị em nên xem xét xen nguyên nhân đến từ đâu để có cách xử lý phù hợp.