Tiền mãn kinh: Độ tuổi, triệu chứng và cách điều trị

Cũng theo BS Lưu Thị Hồng, ngay từ tuổi 30-35, có đến ¼ phụ nữ đã bắt đầu đối mặt với những “sóng gió” tiền mãn kinh trên cả 3 phương diện sức khỏe, sắc đẹp và đời sống sinh lý. Cụ thể:

1. Rối loạn kinh nguyệt

Sự xáo trộn của bộ 3 nội tiết tố nữ (Estrogen, Progesterone và Testosterone) khiến trứng không trưởng thành và rời khỏi buồng trứng, dẫn đến kinh nguyệt không đều, có tháng đến sớm, có tháng đến muộn hoặc đôi khi 2-3 tháng mới có kinh một lần, lượng máu kinh thay đổi có thể rất nhiều hoặc rất ít, số ngày hành kinh kéo dài trên 7 ngày và không ổn định ở mỗi tháng.

2. Khô âm đạo

Âm đạo giảm tiết dịch và độ đàn hồi khiến mỗi lần “gần gũi” chồng như một cực hình vì cảm giác khó chịu, đau rát. Đây là lý do mà nhiều chị em phụ nữ dần né tránh và sợ hãi chuyện chăn gối khi bước vào thời kỳ mãn kinh. Không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý và hạnh phúc đôi lứa, “khô hạn” còn làm tăng nguy cơ nguy cơ viêm nhiễm và gia tăng nguy cơ trầm cảm ở phái đẹp.

Giảm ham muốn, ngại gần gũi, khó đạt khoái cảm là những dấu hiệu thường thấy khi phụ nữ bước vào thời kỳ tiền mãn kinh - mãn kinh

3. Giảm ham muốn, khó đạt khoái cảm

Có khoảng 17-45% phụ nữ ở thời kỳ tiền mãn bị giảm ham muốn và khó đạt khoái cảm.

Sự sụt giảm của nội tiết tố Estrogen khiến các mô ở âm đạo bị mất chất bôi trơn và độ đàn hồi. Điều này sẽ làm cho thành âm đạo trở nên mỏng, khô, teo, dễ rách, chảy máu khi quan hệ. Ngoài ra, tình trạng căng thẳng, trầm cảm, lo lắng kéo dài cũng góp phần làm giảm nhu cầu ham muốn tình dục và cản trở việc đạt cực khoái.

4. Giảm khả năng sinh sản

Giảm khả năng sinh sản là dấu hiệu điển hình của thời kỳ tiền mãn kinh. Bên cạnh hệ quả rối loạn kinh nguyệt, do buồng trứng gặp trục trặc khi phóng thích trứng sẽ khiến việc thụ thai tự nhiên của phụ nữ trong độ tuổi này gặp khó khăn. Nhiều trường hợp phụ nữ ở độ tuổi này phải nhờ đến sự can thiệp của y khoa nếu muốn có con.

5. Bốc hỏa, đổ mồ hôi ban đêm

Bốc hỏa là một trong những triệu chứng phổ biến của tiền mãn kinh. Có khoảng ⅔ phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh phải trải qua hiện tượng này. Bốc hỏa là cảm giác nóng đột ngột, thường khởi phát đột ngột bằng cảm giác nóng ở vùng mặt, phần trên ngực và sau đó lan ra toàn thân. Cảm giác nóng bừng kéo dài 2-4 phút và có thể kèm với toát mồ hôi, mồ hôi có thể ra ít hoặc nhiều, khiến chị em mệt mỏi, khó chịu và bị đánh thức bởi cơ thể ướt đẫm mồ hôi, thỉnh thoảng tim đập nhanh và sau đó là lạnh run. Mỗi ngày, bạn có thể bị triệu chứng khó chịu này “ghé thăm” vài lần, đặc biệt là lúc nửa đêm, khi đang ngủ.

6. Mất ngủ, gián đoạn giấc ngủ

Những thay đổi về nội tiết tố cùng với tình trạng bốc hỏa, đổ mồ hôi ban đêm diễn ra thường xuyên có thể dẫn đến tình trạng rối loạn giấc ngủ. Rối loạn giấc ngủ gồm những biểu hiện như khó dỗ giấc ngủ (lên giường 30 phút nhưng vẫn không ngủ được), giấc ngủ bị gián đoạn (ngủ không sâu, nửa đêm thức dậy trên một lần), thức dậy quá sớm chừng 2-3 giờ sáng và không ngủ lại được.

Mất ngủ làm phụ nữ cảm thấy mệt mỏi, suy nhược, khó tập trung làm giảm năng suất làm việc và giảm chất lượng cuộc sống. Ngoài ra, các nghiên cứu cho thấy, mất ngủ gây ra cảm giác thèm ăn ở khoảng 33% và có đến 50% trong số này bị béo phì. Điều này là tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch và huyết áp. Đây là lý do rối loạn giấc ngủ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch lên đến 48%.

Nhiều chị em phụ nữ vì không thể chịu được tình trạng mất ngủ kéo dài nên đã tìm đến các loại thuốc ngủ, thuốc an thần, tuy nhiên, theo các chuyên gia biện pháp này không chỉ không giải quyết tận gốc vấn đề mà còn khiến chị em phụ thuộc vào thuốc và làm cho tình trạng khó ngủ tiền mãn kinh khó kiểm soát và trầm trọng hơn.

7. Trầm cảm, lo âu, thay đổi tính tình

Một trong những dấu hiệu thường gặp tiền mãn kinh đó là chị em rất dễ nóng giận, dễ trở nên nhạy cảm quá mức, hay lo âu, sợ hãi, buồn phiền. Nếu họ không được chia sẻ và giải tỏa có thể dẫn đến trầm cảm.

8. Chóng mặt

Chóng mặt xảy ra do sự suy giảm đột ngột của nồng độ hormone trong cơ thể. Để khắc phục tình trạng chóng mặt do tiền mãn kinh, bạn nên duy trì chế độ ăn uống và nghỉ ngơi khoa học, tập thể dục lành mạnh. Ngoài ra, nếu bạn gặp phải tình trạng chóng mặt dữ dội và thường xuyên, hãy đến gặp bác sĩ, vì đôi khi nguyên nhân là do một bệnh lý nào đó.

Chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi cũng là những dấu hiệu thường thấy của thời kỳ tiền mãn kinh của chị em phụ nữ

9. Chậm chuyển hóa, dễ tăng cân

Theo các chuyên gia, tuổi tác càng cao thì quá trình trao đổi chất trong cơ thể càng chậm lại. Cùng với đó, phụ nữ tiền mãn kinh thường xuyên rơi vào tình trạng mệt mỏi, lo âu, căng thẳng, mất ngủ sẽ tạo điều kiện cho sự tích tụ của các tế bào mỡ, Estrogen sụt giảm khiến việc lưu trữ chất béo chuyển từ hông, đùi sang bụng, đồng thời, cơ thể có xu hướng lưu trữ nhiều chất béo hơn và làm chậm khả năng đốt cháy chất béo của quá trình trao đổi chất.

Tăng cân quá mức và mất kiểm soát không chỉ khiến phụ nữ tự ti về ngoại hình mà còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2, bệnh tim, cao huyết áp, các vấn đề về hô hấp, ung thư cổ tử cung, ung thư vú…

10. Da khô và gặp các vấn đề về da

Một trong những dấu hiệu tiền mãn kinh dễ nhận thấy là làn da của bạn đang dần “xuống cấp”, khô ráp, chảy xệ, mỏng dần, dễ bị kích ứng, dễ bị bầm tím… Tình trạng mất collagen khiến khả năng đàn hồi của da bị giảm, các nếp nhăn dần hình thành. Ngoài ra, thời kỳ mãn kinh chị em phụ nữ còn xuất hiện mụn, phát ban, các vết thương ngoài da lâu lành hơn so với trước kia.

11. Móng tay giòn, tóc rụng

Nồng độ Estrogen và Progesterone sụt giảm thời kỳ tiền mãn kinh là nguyên nhân chính khiến tóc rụng và móng tay giòn. Estrogen và Progesterone là hai hormone chịu trách nhiệm trong việc duy trì mái tóc và móng tay khỏe mạnh. Ngoài ra, tình trạng làn da trở nên khô ráp trong thời kỳ tiền mãn kinh khiến da đầu của bạn có thể bị khô và dễ gãy rụng hơn.

12. Đau đầu, giảm trí nhớ

Tiền mãn kinh cũng ảnh hưởng đến các kỹ năng ngôn ngữ và các chức năng khác có liên quan đến trí nhớ. Điều này khiến bạn gặp khó khăn trong việc ghi nhớ thông tin mới hoặc truy xuất các thông tin đã có trong đầu (chuyện vừa mới xảy ra, quên tên người mới quen, quen nơi để chìa khóa xe, điện thoại…). Ngoài ra, chứng mất ngủ thời kỳ tiền mãn kinh cũng khiến bạn mệt mỏi và làm ảnh hưởng đến khả năng tập trung, ghi nhớ.

Bên cạnh đó, những cơ đau đầu bất chợt và dữ dội có thể ghé thăm thường xuyên, cơn đau đầu có khi kéo dài từ 4 - 72 giờ. Đôi khi còn kèm buồn nôn, chóng mặt, nhìn mờ, mệt mỏi…

13. Giảm mật độ xương, tăng nguy cơ loãng xương

Nội tiết tố Estrogen cũng đảm nhiệm vai trò bảo vệ sức khỏe của xương. Khi bước vào thời kỳ tiền mãn kinh, nếu mức độ Estrogen sụt giảm trầm trọng, mật độ xương sẽ bị mất nhanh, khiến cho xương bị xốp, yếu đi, giòn và dễ gãy, từ đó làm tăng nguy cơ loãng xương. Để khắc phục tình trạng này, chị em phụ nữ cần bổ sung nhiều canxi và vitamin D trong chế độ ăn hàng ngày, tập luyện thể dục thể thao đều đặn. Ngoài ra, bạn có thể dùng thuốc kê đơn của bác sĩ để bù đắp lượng canxi đã mất cho cơ thể.

Cùng với estrogen, testosterone (lượng nhỏ nội tiết này được sinh ra ở tuyến thượng thận và buồng trứng), đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển và duy trì mô và xương của phụ nữ. Do đó, suy giảm nồng độ testosterone cũng làm tăng nguy cơ gây loãng xương ở phụ nữ tiền mãn kinh.

Phụ nữ ở giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh, mật độ xương sẽ bị mất nhanh, khiến cho xương bị xốp, yếu đi, giòn và dễ gãy, từ đó làm tăng nguy cơ loãng xương

14.  Thay đổi nồng độ Cholesterol

Hoạt động của hệ trục Não bộ - Tuyến yên - Buồng trứng suy giảm dẫn đến sự xáo trộn của các nội tiết tố trong cơ thể kéo theo những thay đổi bất lợi về nồng độ Cholesterol trong máu, điều này làm gia tăng cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL) – cholesterol xấu và sụt giảm cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL) – cholesterol tốt. Tình trạng này kéo dài làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nguy hiểm ở phụ nữ.

15. Mùi cơ thể

Nồng độ Estrogen sụt giảm gây nhiễm loạn đến vùng dưới đồi. Điều này khiến cơ thể bị bốc hỏa và đổ nhiều mồ hôi. Tình trạng đổ nhiều mồ hôi có thể là nguyên nhân gây ra mùi cơ thể. Để hạn chế tình trạng bạn hãy duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, quản lý căng thẳng và mệt mỏi. Ngoài ra, nên chọn quần áo có chất liệu thoáng mát, tắm rửa thường xuyên và có thể sử dụng các sản phẩm khử mùi cơ thể.

Chẩn đoán tiền mãn kinh

Quá trình tiền mãn kinh là một sự chuyển đổi diễn ra từ từ trong cơ thể nên không có thử nghiệm đơn lẻ nào có thể xác định chính xác được người phụ nữ có đang ở trong quá trình này hay không. Các bác sĩ sẽ xem xét ở nhiều khía cạnh như tuổi tác, lịch sử kinh nguyệt, cũng như các triệu chứng và thay đổi của cơ thể mà chị em đang trải qua.

Ngoài ra, nếu người phụ nữ dưới 40 tuổi và không còn hiện tượng kinh nguyệt nữa hoặc đã bị cắt tử cung mà có xuất hiện các triệu chứng cơ năng của mãn kinh, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm định lượng nội tiết buồng trứng và tuyến yên để chẩn đoán mãn kinh. Nếu FSH  ≥ 40 mIU/ml và Estradiol thấp, khoảng dưới 50 pg/l có thể người phụ nữ ấy đang mãn kinh.