Thiếu Estrogen là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu, cách cải thiện
Estrogen là hormone quan trọng giúp duy trì sức khỏe tổng thể, chức năng sinh lý, khả năng sinh sản và cả nhan sắc của phái đẹp. Khi thiếu Estrogen, cơ thể người phụ nữ có thể gặp phải nhiều vấn đề như rối loạn kinh nguyệt, suy giảm nội tiết tố, lão hóa sớm, giảm ham muốn và tăng nguy cơ loãng xương. Vậy thiếu Estrogen là gì, nguyên nhân do đâu và làm thế nào để cải thiện?
Thiếu Estrogen là gì?
Estrogen là nội tiết tố nữ quan trọng, chủ yếu được sản xuất ở buồng trứng, giúp điều hòa các chức năng sinh lý ở nữ giới. Ngoài buồng trứng, tuyến thượng thận và mô mỡ cũng sản xuất một lượng nhỏ Estrogen. Estrogen đóng vai trò quan trọng, giúp phát triển đặc điểm sinh dục nữ, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, bảo vệ xương khớp, tim mạch và duy trì độ đàn hồi của da.
Thiếu hụt Estrogen là gì? Thiếu Estrogen là tình trạng cơ thể sản xuất không đủ hormone Estrogen, dẫn đến mất cân bằng nội tiết tố và ảnh hưởng đến khả năng sinh lý, sức khỏe sinh sản, vẻ đẹp và nhiều chức năng khác trong cơ thể.
Nguyên nhân gây thiếu Estrogen
Một số nguyên nhân gây thiếu Estrogen có thể kể đến như:
1. Tiền mãn kinh và mãn kinh
“Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng” là hệ trục thần kinh – nội tiết quan trọng hàng đầu của phụ nữ, có vai trò sản xuất và chỉ huy nội tiết tố trong cơ thể, trong đó bộ 3 nội tiết tố quan trọng nhất là Estrogen, Progesterone và Testosterone. Sự ổn định của bộ 3 nội tiết tố quyết định đến sự hình thành, phát triển và duy trì sức khỏe, sắc đẹp và sinh lý của phụ nữ.
Tuy nhiên, bước vào giai đoạn tiền mãn kinh (40-45 tuổi), hoạt động của hệ trục này suy giảm dần, dẫn đến xáo trộn nội tiết tố, nổi bật là thiếu Estrogen, gây ra hàng loạt các vấn đề về sức khỏe (rối loạn kinh nguyệt, bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, rối loạn giấc ngủ, lo âu, trầm cảm, loãng xương, tim mạch, tiểu đường), sinh lý (khô âm đạo, đau rát khi quan hệ, giảm ham muốn tình dục, khó đạt khoái cảm), nhan sắc (da khô, nhăn nheo, tăng cân, rụng tóc, cơ mông – ngực lỏng lẻo).
2. Chế độ ăn uống thiếu hụt các chất dinh dưỡng thiết yếu
Chế độ dinh dưỡng thiếu hụt một số dưỡng chất quan trọng như thiếu chất béo lành mạnh, protein, vitamin và khoáng chất có thể gây ra tình trạng thiếu hụt estrogen. Cụ thể:
- Thiếu chất béo lành mạnh: Estrogen được tổng hợp từ cholesterol, nếu chế độ ăn thiếu hụt chất béo (đặc biệt là chất béo không bão hòa omega-3, omega-6), cơ thể sẽ không đủ nguyên liệu để sản xuất Estrogen.
- Thiếu protein: Axit amin từ protein rất quan trọng cho quá trình cân bằng nội tiết. Việc ăn uống thiếu protein có thể làm suy giảm chức năng buồng trứng.
- Thiếu vitamin và khoáng chất: Một số vi chất cần thiết cho quá trình sản xuất Estrogen như vitamin B6, B12 (hỗ trợ quá trình chuyển hóa hormone); kẽm, magie (điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và hỗ trợ sản xuất Estrogen); sắt (tham gia vào quá trình sản xuất Estrogen).
Chế ăn kiêng quá mức, thiếu hụt chất dinh dưỡng là nguyên nhân gây thiếu Estrogen
3. Sử dụng thuốc điều trị lâu dài
Thuốc điều trị ung thư vú, bệnh nội tiết, động kinh; thuốc kháng viêm steroid và tránh thai có thể ức chế sản xuất hoặc làm mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể.
4. Mắc bệnh lý ở buồng trứng
Một số bệnh lý liên quan đến buồng trứng như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS – Polycystic Ovary Syndrome), suy buồng trứng sớm (POI – Premature Ovarian Insufficiency), hội chứng Turner (Turner Syndrome), u nang buồng trứng hoặc ung thư buồng trứng… có thể ảnh hưởng đến chức năng sản xuất hormone của buồng trứng và làm thiếu Estrogen.
5. Căng thẳng kéo dài
Khi cơ thể liên tục bị căng thẳng sẽ kích hoạt cơ chế sản xuất cortisol – hormone bảo vệ cơ thể nhưng lại ức chế quá trình sản xuất Estrogen và Progesterone, làm thiếu hụt cả 2 loại hormone này. Ngoài ra, stress kéo dài có thể làm tăng prolactin – hormone ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và rụng trứng. Nồng độ prolactin cao sẽ ức chế sản xuất Estrogen, làm thiếu hụt Estrogen. Căng thẳng kéo dài còn gây suy giáp, làm chậm quá trình chuyển hóa và giảm sản xuất Estrogen.
6. Ít vận động
Khi ít vận động, cơ thể dễ tích tụ mỡ, đặc biệt là mỡ nội tạng. Mỡ thừa làm tăng cortisol, làm giảm chức năng buồng trứng và giảm sản xuất Estrogen. Ít vận động còn khiến nồng độ insulin tăng cao, dễ gây kháng insulin và ảnh hưởng đến quá trình sản xuất Estrogen.
Đối tượng có nguy cơ thiếu Estrogen?
Từ nguyên nhân, có thể biết được các đối tượng có nguy cơ thiếu Estrogen, cụ thể:
- Phụ nữ đang ở giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh.
- Phụ nữ có chế độ ăn uống thiếu chất dinh dưỡng, ăn kiêng quá mức.
- Phụ nữ sử dụng thuốc điều trị lâu dài.
- Phụ nữ bị các bệnh lý liên quan đến buồng trứng.
- Người ít vận động.
- Phụ nữ sử dụng một số thuốc lâu dài (thuốc tránh thai nội tiết, thuốc điều trị ung thư, thuốc Corticosteroids).
- Người giảm cân quá nhanh, chế độ ăn kiêng quá khắt khe.
Dấu hiệu thiếu hụt Estrogen dễ nhận biết
Không khó để nhận biết các dấu hiệu thiếu hụt Estrogen, cụ thể:
1. Rối loạn kinh nguyệt
Triệu chứng thiếu hụt Estrogen dễ nhận biết là rối loạn kinh nguyệt. Estrogen tham gia điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và kích thích rụng trứng. Khi thiếu hụt Estrogen, niêm mạc tử cung mất sự ổn định, dẫn đến rối loạn kinh nguyệt với nhiều biểu hiện khác nhau: Kinh nguyệt không đều (chu kỳ đến sớm, trễ hoặc thất thường), vô kinh (mất kinh từ vài tháng đến nhiều năm), lượng máu kinh quá ít hoặc quá nhiều, kinh nguyệt quá ngắn hoặc kéo dài, đau bụng kinh dữ dội.
2. Giảm ham muốn tình dục và khô âm đạo
Estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ ẩm âm đạo, độ đàn hồi của mô âm đạo và ham muốn tình dục. Khi Estrogen suy giảm, người phụ nữ phải đối mặt với tình trạng khô hạn, đau rát khi quan hệ, giảm ham muốn tình dục, làm ảnh hưởng đến chất lượng đời sống tình dục.
Giảm ham muốn và khô hạn là dấu hiệu thiếu hụt Estrogen dễ nhận biết
3. Dễ cáu gắt
Estrogen có ảnh hưởng đến hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh (như serotonin, dopamine, acetylcholine, endorphin) liên quan đến tâm trạng, giấc ngủ và chức năng nhận thức. Khi Estrogen suy giảm, phụ nữ dễ trở nên cáu gắt, căng thẳng, lo âu, thậm chí trầm cảm. Ngoài ra, thiếu Estrogen còn có thể gây khó ngủ, mất ngủ, ngủ không sâu giấc, khiến cơ thể phụ nữ mệt mỏi, dễ nổi nóng.
4. Loãng xương, thường xuyên đau nhức xương khớp
Thiếu estrogen gây bệnh gì? Estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ xương, duy trì mật độ xương và giảm viêm khớp. Khi Estrogen suy giảm, đặc biệt ở giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh, phụ nữ có nguy cơ loãng xương, đau nhức xương khớp, thậm chí gãy xương.
5. Da khô, lão hoá nhanh
Estrogen không chỉ quan trọng đối với sức khỏe sinh lý mà còn đóng vai trò quan trọng giúp duy trì độ ẩm, độ đàn hồi và sự trẻ trung của làn da. Khi Estrogen suy giảm, làn da trở nên khô ráp, chảy xệ, xuất hiện nếp nhăn và lão hóa nhanh hơn.
Cách chẩn đoán thiếu Estrogen
Việc chẩn đoán thiếu hụt Estrogen cần kết hợp giữa đánh giá lâm sàng và xét nghiệm y khoa. Bác sĩ thăm hỏi các triệu chứng và xét nghiệm máu để đo nồng độ hormone trong cơ thể. Phụ nữ 40 tuổi hoặc có triệu chứng đau nhức xương khớp có thể được chỉ định đo mật độ xương để đánh giá mức độ ảnh hưởng. Một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định chụp ảnh não bộ để kiểm tra xem có dấu hiệu bất thường nào gây ảnh hưởng đến hệ nội tiết.
Cách cải thiện tình trạng thiếu Estrogen
Một số cách cải thiện tình trạng thiếu Estrogen phổ biến có thể kể đến như:
1. Chế độ ăn uống khoa học
Thiếu hụt Estrogen nên làm gì? Chị em cần cân bằng các nhóm dưỡng chất thiết yếu và tăng cường bổ sung Estrogen tự nhiên thông qua chế độ ăn uống. Thực phẩm giàu phytoestrogen (estrogen thực vật): đậu nành và các sản phẩm từ đậu nành, hạt lanh, hạt mè, hạt chia, ngũ cốc nguyên cám (yến mạch, lúa mạch), trái cây (đu đủ, táo, bưởi, lựu), rau xanh (bông cải xanh, cải xoăn, mầm lúa mì).
Đồng thời, bổ sung thực phẩm giàu chất dinh dưỡng hỗ trợ nội tiết: Omega-3 (cá hồi, cá mòi, hạt óc chó), vitamin B6 và B12 (trứng, sữa, thịt bò, chuối), magie và kẽm (hạnh nhân, hạt điều). Bên cạnh đó, phái đẹp cần hạn chế đồ ăn nhanh, nhiều đường, rượu bia, caffeine.
2. Thay đổi lối sống
Thiếu hụt Estrogen nên làm gì? Thể dục, thể thao đều đặn với các bộ môn như yoga, bơi lội, đi bộ – giúp kích thích hormone Estrogen tự nhiên. Phái đẹp cần ngủ đủ giấc (7-8 tiếng mỗi đêm) và hạn chế thức khuya, sử dụng các thiết bị điện tử trước khi ngủ. Bên cạnh đó, phụ nữ cần kiểm soát căng thẳng, áp dụng các phương pháp thư giãn như thiền, massage, nghe nhạc.
3. Hỗ trợ bằng liệu pháp hormone (nếu cần)
Liệu pháp hormone thay thế (HRT) được cân nhắc cho phụ nữ mãn kinh hoặc suy giảm Estrogen nghiêm trọng. Tuy nhiên, cần có sự tư vấn từ bác sĩ để kiểm soát các tác dụng nguy hiểm như ung thư vú, ung thư tử cung, bệnh tim mạch.
4. Bổ sung thảo dược thiên nhiên
Theo các chuyên gia, bổ sung các thảo dược quý từ thiên nhiên có khả năng tác động đến hệ trục “Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng”, hỗ trợ cân chỉnh các nội tiết tố trong cơ thể, từ đó khắc phục hiệu quả tình trạng thiếu hụt Estrogen, cải thiện sức khỏe tổng thể và khả năng sinh lý, nâng cao chất lượng cuộc sống cho phái đẹp.
Hiện nay, thảo dược quý Lepidium Meyenii đã được chứng minh có khả năng tác động tích cực lên hệ trục Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng, giúp cân chỉnh bộ 3 nội tiết tố quan trọng Estrogen – Progesterone – Testosterone đúng và đủ theo nhu cầu của cơ thể. Nhờ đó, hỗ trợ khắc phục hiệu quả các vấn đề do thiếu Estrogen như rối loạn kinh nguyệt, khô âm đạo, giảm ham muốn, cáu gắt, mất ngủ…
Thảo dược P. Leucotomos có khả năng tác động đến cấu trúc nền của da, giúp da căng sáng, mềm mịn, tăng cường độ ẩm, bảo vệ da trước tác hại của tia UV để phái đẹp luôn tự tin rạng ngời.
>>> Xem thêm: 10 cách cân bằng nội tiết tố nữ giới hiệu quả, đơn giản
Câu hỏi thường gặp
1. Thiếu estrogen có nguy hiểm không?
Estrogen là hormone vô cùng quan trọng đối với phụ nữ. Thiếu Estrogen gây ra hàng loạt vấn đề trên cả ba phương diện sức khỏe, sinh lý và sắc đẹp. Đặc biệt, thiếu Estrogen trong thời gian dài, phụ nữ có nguy cơ đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
2. Liệu pháp hormone có tác dụng phụ không?
Mặc dù liệu pháp hormone thay thế giúp bổ sung Estrogen và cân bằng nội tiết tố, nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Một số tác dụng phụ thường gặp như đau đầu, buồn nôn; đầy hơi, tăng cân; đau tức ngực. Nếu tự ý bổ sung Estrogen trong thời gian dài có thể tiềm ẩn một số rủi ro nguy hiểm như ảnh hưởng đến tim mạch; tăng nguy cơ ung thư vú, ung thư nội mạc tử cung; tăng nguy cơ đông máu, có thể gây đau tim, đột quỵ; tăng nguy cơ mắc bệnh gan và sỏi thận.
Thiếu Estrogen không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh lý và sinh sản, mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe tổng thể và đẩy nhanh quá trình lão hóa. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu thiếu hụt Estrogen để kịp thời tìm giải pháp bổ sung khoa học. Để cân bằng nội tiết tố, bạn cần xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học, bổ sung thảo dược tự nhiên hoặc liệu pháp hormone thay thế theo chỉ định của bác sĩ.
