5 dấu hiệu tiền mãn kinh sớm: Nguyên nhân và cách điều trị

Tiền mãn kinh có thể gây ra một số triệu chứng khó chịu như bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, khô âm đạo, thay đổi tâm trạng và mất ngủ. Hãy cùng tìm hiểu về các dấu hiệu tiền mãn kinh sớm, nguyên nhân và cách điều trị qua bài viết dưới đây.

Tìm hiểu tiền mãn kinh sớm là gì?

Nhiều người thường nhầm lẫn cho rằng mình đang trải qua tiền mãn kinh sớm, nhưng theo y học hiện đại, không tồn tại khái niệm này, thực tế chỉ có tiền mãn kinh và mãn kinh sớm. Tiền mãn kinh xảy ra khi cơ thể phụ nữ chuyển dần sang thời kỳ mãn kinh. Trong thời gian này, buồng trứng giảm sản xuất estrogen và progesterone, khiến chu kỳ kinh nguyệt không ổn định. Đây là dấu hiệu cho thấy phụ nữ đang ở giai đoạn cuối của khả năng sinh sản. (1)

Tiền mãn kinh được chia thành 2 giai đoạn sớm và muộn, cụ thể:

• Giai đoạn sớm: Đặc trưng bởi chu kỳ kinh nguyệt vẫn ổn định nhưng nồng độ hormone trong huyết thanh giảm, thường xảy ra ở phụ nữ gần 40 tuổi.
• Giai đoạn muộn: Lúc này chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ bắt đầu thất thường, xảy ra ở độ tuổi tiền mãn kinh là trên 40.

Tiền mãn kinh có thể bắt đầu sớm vào khoảng giữa năm 30 tuổi (trên 35 tuổi) hoặc muộn hơn vào giai đoạn 50 tuổi (trên 55 tuổi).

Tiền mãn kinh sớm có nguy hiểm không?

Estrogen là một hormone quan trọng đối với sức khỏe của phụ nữ, đóng vai trò trong nhiều chức năng, bao gồm sức khỏe sinh sản, xương khớp, tim mạch, tinh thần và não bộ. Việc thiếu hụt estrogen do mãn kinh sớm có thể dẫn đến một số nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm:

• Loãng xương: Estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ xương. Khi nồng độ estrogen giảm, xương trở nên yếu và dễ gãy hơn, đặc biệt là gãy xương cổ tay, hông và cột sống. Phụ nữ bị tiền mãn kinh có nguy cơ loãng xương cao hơn 2-3 lần so với phụ nữ bình thường.
• Bệnh tim mạch: Estrogen giúp bảo vệ tim mạch bằng cách giảm cholesterol xấu (LDL), tăng cholesterol tốt (HDL) và giảm viêm. Phụ nữ bị mãn kinh sớm có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn 20-30% so với phụ nữ bình thường.
• Trầm cảm: Estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng. Khi nồng độ estrogen giảm, phụ nữ có nguy cơ mắc trầm cảm cao hơn. Đây là vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.
• Mất trí nhớ: Estrogen giúp bảo vệ não khỏi các bệnh lý như Alzheimer, Parkinson và các tổn thương khác. Phụ nữ bị tiền mãn kinh sớm có nguy cơ mắc mất trí nhớ cao hơn. Mất trí nhớ là một tình trạng suy giảm trí nhớ, khả năng suy nghĩ và học tập. (2)

Xem thêm: 8 bệnh thường gặp ở tuổi mãn kinh chị em cần lưu tâm

Phụ nữ tiền mãn kinh có nguy cơ bị loãng xương do nồng độ estrogen giảm

Nguyên nhân dẫn đến tiền mãn kinh sớm

Trước khi tìm hiểu về các dấu hiệu tiền mãn kinh sớm, phụ nữ cần biết rõ về nguyên nhân dẫn đến tình trạng này:

• Lịch sử gia đình: Các nghiên cứu di truyền đã chỉ ra rằng các biến thể di truyền đóng góp khoảng 50% vào sự thay đổi về độ tuổi mãn kinh. Các biến thể di truyền này liên quan đến việc sửa chữa và bảo trì DNA cũng như chức năng miễn dịch. Ngoài ra, tiền mãn kinh và suy buồng trứng sớm có liên quan đến một số gen như thụ thể estrogen 1 (ESR1), thụ thể estrogen 2 (ESR2), cytochrome P450 1B1 (CYP1B1), BR serine/threonine kinase 1 (BRSK1),…
• Hút thuốc: Phụ nữ hút thuốc có thể đến tuổi mãn kinh sớm hơn 2 năm so với người không hút thuốc. Họ cũng có thể có các dấu hiệu tiền mãn kinh nghiêm trọng hơn như bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, lo lắng và thay đổi tâm trạng.
• Hóa trị hoặc xạ trị vùng chậu để điều trị ung thư: Các phương pháp điều trị ung thư làm tổn thương buồng trứng khiến kinh nguyệt ngừng vĩnh viễn hoặc chỉ trong một thời gian. Phụ nữ cũng có thể gặp khó mang thai hoặc không thể mang thai lần nữa.
• Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng: Phẫu thuật này còn được gọi là cắt bỏ buồng trứng hai bên (OH-fuh-REK-tuh-mee) có thể gây ra các triệu chứng của tiền mãn kinh ngay lập tức. Kinh nguyệt sẽ ngừng sau cuộc phẫu thuật này và lượng hormone giảm nhanh chóng gây ra các các dấu hiệu tiền mãn kinh như bốc hỏa và giảm ham muốn tình dục.
• Phẫu thuật cắt bỏ tử cung: Phụ nữ cắt bỏ tử cung vẫn có thể giữ lại buồng trứng. Điều này có nghĩa là họ sẽ không còn kinh nguyệt và không thể mang thai nhưng họ có thể vẫn sản xuất hormone trong một thời gian. Tuy nhiên, họ có thể bị mãn kinh sớm hơn so với bình thường, khoảng 1 hoặc 2 năm. (3)

Ngoài những nguyên nhân trên, tiền mãn kinh sớm cũng có thể do một số tình trạng sức khỏe, bao gồm:

• Các bệnh tự miễn dịch như bệnh tuyến giáp và viêm khớp dạng thấp: Mặc dù hiếm gặp nhưng hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào buồng trứng và khiến chúng không thể sản xuất hormone.
• HIV và AIDS: Tình trạng không thể kiểm soát bệnh HIV được bằng thuốc khiến phụ nữ bị tiền mãn kinh sớm. Phụ nữ nhiễm HIV cũng có thể bị bốc hỏa nghiêm trọng hơn phụ nữ không nhiễm HIV.
• Thiếu nhiễm sắc thể: Phụ nữ sinh ra bị thiếu nhiễm sắc thể hoặc có vấn đề về nhiễm sắc thể có thể bị mãn kinh sớm. Ví dụ, phụ nữ mắc hội chứng Turner không có tất cả hoặc một phần nhiễm sắc thể X, do đó buồng trứng của họ không phát triển bình thường khi sinh và chu kỳ kinh nguyệt của họ có thể không bình thường.
• Hội chứng mệt mỏi mãn tính: Phụ nữ bị viêm não tủy/hội chứng mệt mỏi mãn tính (ME/CFS) gây mệt mỏi tột độ, suy nhược, đau cơ và khớp, giảm trí nhớ, nhức đầu, ngủ không ngon giấc và các dấu hiệu mãn kinh sớm khác. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng phụ nữ mắc ME/CFS có nhiều khả năng bị mãn kinh sớm hoặc sớm hơn.

Xem thêm: Tâm lý phụ nữ tiền mãn kinh: Nhiều xáo trộn nên cần sự thấu hiểu

Các phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng có thể gây ra các triệu chứng của tiền mãn kinh như bốc hỏa và giảm ham muốn tình dục

Dấu hiệu tiền mãn kinh thường gặp

Dưới đây là một số dấu hiệu tiền mãn kinh sớm thường gặp:

1. Triệu chứng bốc hỏa

Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ, có đến 30-70% phụ nữ tiền mãn kinh gặp phải các cơn bốc hỏa. Đây là cảm giác nóng đột ngột lan khắp cơ thể, đặc biệt là mặt, cổ và ngực. Chúng có thể kéo dài từ vài giây đến vài phút và có thể kèm theo đổ mồ hôi, đỏ bừng mặt hoặc ớn lạnh. Bốc hỏa là do sự thay đổi nồng độ hormone ảnh hưởng đến khả năng điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể.

2. Tình trạng khô âm đạo

Biểu hiện của tiền mãn kinh sớm là khô âm đạo là khi các mô âm đạo mất đi độ ẩm và độ đàn hồi khiến việc giao hợp trở nên đau đớn hoặc khó chịu. Khô âm đạo cũng liên quan đến các vấn đề về tiết niệu như nhiễm trùng hoặc tiểu không tự chủ hoặc do nồng độ estrogen thấp ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng bôi trơn âm đạo.

3. Kinh nguyệt không đều hoặc mất kinh

Kinh nguyệt không đều là khi kỳ kinh không theo một chu kỳ cố định có thể dài hơn, ngắn hơn, nặng hơn hoặc nhẹ hơn bình thường. Phụ nữ cũng có thể bỏ qua một số kỳ kinh hoặc ra máu giữa các kỳ kinh. Mất kinh là khi ngừng có kinh hoàn toàn trong 12 tháng trở lên.

Kinh nguyệt không đều hoặc mất kinh là do buồng trứng sản xuất ít estrogen và progesterone, hai hormone kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt. Estrogen và progesterone giúp tử cung “sẵn sàng” cho quá trình mang thai. Khi nồng độ hormone này giảm, chu kỳ kinh nguyệt có thể bị ảnh hưởng.

Xem thêm: Tiền mãn kinh có bị đau bụng không? Nguyên nhân do đâu?

4. Giấc ngủ bị ảnh hưởng

Biểu hiện của tiền mãn kinh là phụ nữ thường gặp vấn đề về giấc ngủ. Họ có thể khó ngủ, ngủ không sâu giấc, đổ mồ hôi ban đêm và bị bốc hỏa. Bốc hỏa thường xảy ra vào ban đêm, khiến phụ nữ thức giấc và cảm thấy khó chịu, ẩm ướt và lạnh.

Những vấn đề về giấc ngủ này là do sự thay đổi nội tiết tố ảnh hưởng đến nhịp sinh học của cơ thể. Nhịp sinh học là chu kỳ 24 giờ điều chỉnh các chức năng của cơ thể, bao gồm cả giấc ngủ. Khi nồng độ hormone estrogen và progesterone giảm trong thời kỳ mãn kinh sớm, làm gián đoạn nhịp sinh học và dẫn đến khó ngủ.

Phụ nữ tiền mãn kinh sớm gặp vấn đề về giấc ngủ, khó ngủ, ngủ không sâu giấc, đổ mồ hôi ban đêm và bị bốc hỏa

5. Tâm tính bị thay đổi

Tiền mãn kinh có thể gây ra những thay đổi về tâm trạng như cáu kỉnh, lo lắng, chán nản hoặc ủ rũ. Những thay đổi này là do sự dao động nội tiết tố ảnh hưởng đến hoạt động hóa học trong não, chịu trách nhiệm điều chỉnh tâm trạng.

Bên cạnh những thay đổi về tâm trạng, phụ nữ sẽ xuất hiện các triệu chứng của tiền mãn kinh như mệt mỏi, đau khớp, rối loạn tiêu hóa, mất trí nhớ,…

Chẩn đoán dấu hiệu tiền mãn kinh như thế nào?

Không có xét nghiệm nào có thể chẩn đoán chính xác các dấu hiệu của tiền mãn kinh. Tuy nhiên, bác sĩ có thể dựa trên các yếu tố sau để chẩn đoán:

• Tuổi tác: Tiền mãn kinh thường bắt đầu ở độ tuổi 45 trở lên. Nếu bạn dưới 45 tuổi và có các dấu hiệu tiền mãn kinh, bác sĩ có thể nghi ngờ rằng bạn đang trải qua mãn kinh sớm.
• Tiền sử kinh nguyệt: Nếu kinh nguyệt không đều hoặc không có kinh trong 12 tháng trở lên, bác sĩ có thể chẩn đoán tiền mãn kinh sớm.
• Triệu chứng: Các dấu hiệu bao gồm bốc hỏa, khô âm đạo, khó ngủ, thay đổi tâm trạng và giảm khả năng sinh sản. Nếu bạn có các triệu chứng này, bác sĩ có thể chẩn đoán đến thời kì.
• Tiền sử gia đình: Nếu mẹ hoặc chị gái của bạn trải qua tiền mãn kinh sớm, bạn có nguy cơ cao hơn mắc bệnh này.

Bác sĩ cũng có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ hormone của bạn. Tuy nhiên, xét nghiệm máu này không phải lúc nào cũng đáng tin cậy hoặc cần thiết.

Tìm hiểu thêm: Đau lưng tuổi tiền mãn kinh: Nguyên nhân và cách điều trị

Cách điều trị tiền mãn kinh sớm hiệu quả

Không có cách chữa trị cho tiền mãn kinh sớm nhưng có một số phương pháp điều trị có thể giúp giảm các dấu hiệu mãn kinh sớm và cải thiện chất lượng cuộc sống, bao gồm:

• Liệu pháp thay thế hormone (HRT): HRT là phương pháp điều trị hiệu quả nhất giúp làm giảm các dấu hiệu tiền mãn kinh và ngăn ngừa các biến chứng. Phương pháp liên quan đến việc dùng estrogen và progestin dưới dạng thuốc viên, miếng dán, gel, kem hoặc thuốc tiêm. HRT có thể khôi phục mức độ hormone và giảm nguy cơ loãng xương, bệnh tim mạch và chứng mất trí nhớ.
• Estrogen âm đạo: Đây là một dạng estrogen được bôi trực tiếp vào âm đạo bằng viên nén, vòng hoặc kem. Estrogen âm đạo có thể giúp giảm khô âm đạo, khó chịu và các vấn đề về tiết niệu. Phương pháp này giải phóng một lượng nhỏ estrogen được mô âm đạo hấp thụ nên có ít tác dụng phụ hơn estrogen toàn thân.
• Thuốc chống trầm cảm: Một số thuốc chống trầm cảm, đặc biệt là những thuốc thuộc nhóm thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI), có thể giúp giảm các cơn bốc hỏa và thay đổi tâm trạng. Thuốc chống trầm cảm có thể hữu ích cho những phụ nữ không thể dùng estrogen do vấn đề sức khỏe hoặc người bệnh có tiền sử mắc trầm cảm.
• Gabapentin: Đây là loại thuốc dùng để điều trị động kinh, nó cũng giúp điều trị các cơn bốc hỏa. Gabapentin có thể là một lựa chọn cho những phụ nữ không thể sử dụng liệu pháp estrogen hoặc những người cũng bị chứng đau nửa đầu.
• Fezolinetant: Đây là một loại thuốc mới không chứa hormone có thể điều trị các cơn bốc hỏa bằng cách ngăn chặn con đường điều chỉnh nhiệt độ cơ thể trong não. Fezolinetant hiện đang được thử nghiệm lâm sàng và có thể phát triển trong tương lai.

Cách điều trị tốt nhất cho chứng tiền mãn kinh sớm phụ thuộc vào tình trạng cá nhân, nhu cầu và tiền sử bệnh của người bệnh. Do đó, phụ nữ nên trao đổi với bác sĩ về các lựa chọn điều trị phù hợp với bản thân.

Liệu pháp HRT liên quan đến việc dùng estrogen và progestin dưới dạng thuốc viên có thể khôi phục mức độ hormone và giảm nguy cơ loãng xương

Bổ sung thực phẩm hỗ trợ bên trong

Các chuyên gia trên thế giới khuyến khích phụ nữ nên chăm sóc hệ trục Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng để cơ thể tự sản sinh và tự cân chỉnh nội tiết tố đang bị suy giảm, thiếu hụt theo đúng và đủ nhu cầu của cơ thể, thay vì sử dụng các loại nội tiết tố bổ sung đơn lẻ từ bên ngoài có thể không an toàn trong nhiều trường hợp.

Hệ trục Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất, điều phối các nội tiết tố phục vụ cho hoạt động sống của người phụ nữ.

Các nghiên cứu khoa học tại Mỹ và Úc đã chứng minh, tinh chất Lepidium Meyenii có khả năng hỗ trợ kích thích sản xuất hormone FSH từ tuyến yên, từ đó kích thích buồng trứng sản xuất Estrogen, Progesterone và Testosterone. Nhờ đó, bộ 3 nội tiết tố quan trọng này được cải thiện, duy trì ổn định theo đúng và đủ nhu cầu của cơ thể.

Ngày nay nhờ công nghệ hiện đại, tinh chất Lepidium Meyenii đã được kết hợp với tinh chất làm đẹp da P. Leucotomos trong viên uống Angela Gold. Angela Gold giúp chăm sóc toàn diện về sức khỏe, sắc đẹp và sinh lý của người phụ nữ, là một lựa chọn hoàn hảo giúp hỗ trợ phụ nữ làm chậm mãn kinh, chống lão hóa, cải thiện các khó chịu thời kỳ tiền mãn kinh – mãn kinh.

Lepidium Meyenii có tác dụng tăng cường hoạt động Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng làm chậm mãn kinh, chống lão hóa, cải thiện các khó chịu thời kỳ tiền mãn kinh – mãn kinh

Trên đây là những thông tin cơ bản về dấu hiệu tiền mãn kinh sớm, nguyên nhân và cách điều trị. Nếu phụ nữ đang gặp phải các triệu chứng trên, bạn hãy đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.