Tâm lý phụ nữ tiền mãn kinh: Nhiều xáo trộn nên cần sự thấu hiểu

Tâm lý phụ nữ tiền mãn kinh thay đổi thế nào?

Theo Hội Tâm thần Mỹ, rối loạn tâm lý trong giai đoạn tiền mãn kinh được coi là một dạng đặc biệt của trầm cảm. Tiền mãn kinh được xem là quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, mà người phụ nữ không thể tránh khỏi. Tiền mãn kinh thường ở độ tuổi 42-50. Giai đoạn này, người phụ nữ phải đối diện với nhiều thay đổi rõ ràng cả về thể chất bên trong lẫn ngoại hình bên ngoài.(1)

Lúc này, người phụ nữ cảm nhận cơ thể bắt đầu già đi với những biểu hiện về ngoại hình như: cơ thể mất cân đối, không còn săn chắc, thon gọn. Không chỉ đổi thay từ bên ngoài mà sức khỏe bên trong cũng thay đổi theo chiều hướng tiêu cực, hay đau nhức, mệt mỏi, cùng với nhiều triệu chứng đi kèm như rối loạn kinh nguyệt, bốc hỏa, khô âm đạo, khó ngủ, giảm ham muốn, tính tình thay đổi.

Cùng với những thay đổi của cơ thể, phụ nữ trung niên thường phải lo toan, nặng gánh trách nhiệm gia đình, cũng như phấn đấu công việc ở ngoài xã hội. Tất cả những điều này chính là yếu tố cộng hưởng đè nặng lên tâm lý của chị em. Lúc này, chị em dễ rơi vào tâm lý bất ổn, hay cáu gắt vô cớ, lo lắng quá mức, thậm chí nhiều người còn rơi vào trầm cảm, không muốn giao tiếp, suy nghĩ tiêu cực và nghĩ đến cái chết.

Tâm lý của phụ nữ tiền mãn kinh  bị xáo trộn xuất phát từ các biến đổi bên trong cơ thể, tình trạng này nếu không biết cách giải tỏa sớm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của người phụ nữ như tâm lý chán chường sẽ sinh ra chán ăn, rối loạn tiêu hóa, tăng huyết áp… Tất cả những điều này tạo ra một vòng xoắn luẩn quẩn, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và làm người phụ nữ không thể thoát ra được.

Phụ nữ trung niên thường phải đối mặt với nhiều thay đổi cả bên trong và bên ngoài cơ thể

Nguyên nhân làm thay đổi tâm lý ở phụ nữ tiền mãn kinh

Theo các chuyên gia, có nhiều nguyên nhân tác động đến tâm lý của chị em giai đoạn tiền mãn kinh, tuy nhiên, nguyên nhân chính là do hệ trục vàng Não bộ - Tuyến yên - Buồng trứng hoạt động suy giảm, dẫn đến bộ ba nội tiết tố trong cơ thể (estrogen, progesterone và testosterone) có sự biến động, bất ổn định. Cảm xúc của người phụ nữ vui vẻ hay buồn chán là do lượng hormone cortisol tồn tại trong cơ thể nhiều hay ít.(2)

Bình thường, nếu nội tiết tố trong cơ thể hài hòa, estrogen sẽ giúp ức chế cortisol, và kích thích sự dẫn truyền thần kinh serotonin, mang lại sự thoải mái hơn cho cơ thể. Đồng thời, estrogen cũng làm tăng lượng dopamine trong não, là chất chịu trách nhiệm điều chỉnh tinh thần, niềm vui.

Trong khi đó, progesterone được xem như chất làm dịu và ngăn chặn hoạt động của một chất dẫn truyền thần kinh khác, glutamate. Đây là chất dẫn truyền thần kinh hưng phấn giúp kích thích hoạt động của não, nhưng nếu lượng glutamate cao sẽ làm tăng sự lo lắng, hoảng loạn ở người phụ nữ. Ngoài ra, testosterone là hormone mang lại sự tự tin, tăng khả năng chịu đựng căng thẳng. Khi bị suy giảm nội tiết tố này, chị em tuổi tiền mãn kinh - mãn kinh thường tự ti, mệt mỏi và thiếu năng lượng.

Giai đoạn tiền mãn kinh, nội tiết tố nữ thường bị suy giảm là nguyên nhân chính gây ra nhiều xáo trộn bên trong cơ thể, trong đó có ảnh hưởng đến tâm lý tình cảm của chị em, đặc biệt là những phụ nữ từng có các rối loạn tâm lý trước đó.

Ngoài ra, những yếu tố bên ngoài, lối sống cũng ảnh hưởng đến tâm lý của chị em như: áp lực công việc, gồng gánh gia đình, thường xuyên thức đêm, ít vận động, ăn uống mất cân đối, sử dụng nhiều thức ăn nhanh, lạm dụng rượu bia, thuốc lá…

Những thay đổi tâm lý mà phụ nữ tiền mãn kinh thường gặp

Giai đoạn tiền mãn kinh, phụ nữ thường trải qua những cảm xúc tiêu cực, điều này ảnh hưởng đến các mối quan hệ gia đình, bạn bè, công việc. Thông thường, phụ nữ tiền mãn kinh thường tồn tại những tâm lý sau đây.

• Rối loạn lo âu: Đây là tâm lý dễ bắt gặp ở phụ nữ tiền mãn kinh. Chị em thường có nỗi lo vô hình, căng thẳng và hồi hộp quá mức, thậm chí khiến họ cảm thấy hoang mang, mất phương hướng khi trải qua bất kỳ sự thay đổi nào trong cuộc sống.
• Dễ xúc động: Chị em thường nhạy cảm hơn, mau “nước mắt”, dễ xúc động khi đối diện một vấn đề nào đấy.
• Cảm giác chán nản: Lúc này chị em không có hứng thú với công việc, làm đẹp, muốn buông xuôi tất cả. Đặc biệt, với những chị em có chuyện gia đình không như ý dễ đẩy họ vào luồng suy nghĩ tiêu cực, cảm giác thấy mình không còn đủ hấp dẫn với chồng, vô dụng nên lại càng chán nản hơn.
• Tính tình thay đổi thất thường: Chị em tuổi tiền mãn kinh - mãn kinh có thường rơi vào tâm trạng thay đổi thất thường, với những cảm xúc cực đoan, hay cáu gắt, tức giận vô cớ, tâm trạng thất thường, buồn vui lẫn lộn. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến những mối quan hệ xung quanh cũng như công việc của bản thân.
• Trầm cảm: Đây là tình trạng cảm xúc cực đoan nhất mà người phụ nữ tiền mãn kinh - mãn kinh có thể gặp phải. Trầm cảm kéo dài có thể tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống. Người bị trầm cảm thường có biểu hiện buồn dai dẳng, lo lắng và trống rỗng, mất hứng thú trong mọi hoạt động, có cảm giác vô dụng, bất lực tội lỗi và thậm chí có ý nghĩ tự tử để kết thúc cuộc sống. Ngoài ra, dấu hiệu của những người trầm cảm là đầu óc không thể tập trung và ghi nhớ khó khăn, khi nào cũng cảm thấy mệt mỏi, hay bồn chồn, cáu gắt.

Chị em tuổi tiền mãn kinh - mãn kinh có thường rơi vào tâm trạng thay đổi thất thường

Cách điều trị tâm lý ở phụ nữ tiền mãn kinh

Tùy vào tình trạng tâm lý chị em gặp phải mà có cách điều trị hợp lý. Nhưng trước tiên, chị em bước sang giai đoạn “xế chiều” cần theo dõi sức khỏe của mình kỹ càng.

1. Liệu pháp tâm lý:

khi gặp những vấn đề bất thường về tâm lý, mà bản thân không thể tự điều chỉnh và giải thoát được tâm trạng bức bối thì chị em cần được tư vấn tâm lý để giúp giải tỏa những căng thẳng, bức bối của bản thân. Bằng liệu pháp tâm lý, các chuyên gia sẽ giúp chị em bày tỏ nỗi lòng, giảm bớt và giải tỏa stress, ổn định tâm lý và tinh thần cho bệnh nhân.  

2. Liệu pháp hormone thay thế:

Trong những trường hợp các triệu chứng của tiền mãn kinh ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của chị em, các bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định liệu pháp này. Liệu pháp hormone thay thế giúp bổ sung nội tiết tố để làm giảm các triệu chứng khó chịu trong cơ thể mà người phụ nữ đang phải trải qua, đồng thời tăng cường sức khỏe xương khớp, phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm như loãng xương, xơ vữa mạch máu, bệnh Alzheimer… hiệu quả cho phụ nữ mãn kinh.

Tuy nhiên, liệu pháp này tiềm ẩn nhiều rủi ro có thể có những ra tác dụng phụ không mong muốn như ung thư vú, ung thư nội mạc tử cung, tăng huyết áp và tăng các bệnh về huyết khối. Do đó, sử dụng liệu pháp này phải tuyệt đối tuân thủ chỉ định cũng như sự theo dõi sát sao của bác sĩ.

3. Sử dụng thuốc trầm cảm:

Với những chị em bị ảnh hưởng tâm lý, bác sĩ sẽ cho sử dụng thuốc chống trầm cảm. Các thuốc chống trầm cảm được biết đến nhiều nhất là SSRI (selective serotonin reuptake inhibitors) cải thiện triệu chứng lo âu, trầm cảm. Lưu ý, các loại thuốc này có một số tác dụng phụ không mong muốn như giảm ham muốn tình dục, tăng cân, mất ngủ… Khi gặp những tác dụng phụ này cần báo với bác sĩ sẽ điều chỉnh liều thuốc hoặc thay đổi loại thuốc ít ảnh hưởng hơn.

Biện pháp cải thiện tâm lý cho phụ nữ tiền mãn kinh tại nhà

Tâm lý của phụ nữ tiền mãn kinh diễn biến phức tạp, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, công việc, mối quan hệ xung quanh, cũng như hòa khí gia đình, chất lượng sống của người phụ nữ. Do vậy, làm sao để giữ tinh thần thoải mái, bước vào giai đoạn này một cách nhẹ nhàng, vui vẻ là nỗi băn khoăn của chị em đang và sắp bước vào giai đoạn tiền mãn kinh - mãn kinh.

Trước hết, chị em cần tự chuẩn bị tâm lý, trang bị cho mình những kiến thức về sự thay đổi của người phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh, cũng như có tìm giải pháp chăm sóc và phòng ngừa những triệu chứng khó chịu của chị em trong giai đoạn này.

1. Điều chỉnh lối sống lành mạnh

Nghiên cứu đã chỉ ra, lối sống có ảnh hưởng đến chức năng nhận thức trong thời kỳ tiền mãn kinh - mãn kinh. Xây dựng lối sống lành mạnh: có chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, kiểm soát stress, thường xuyên tập thể dục, có chế độ dinh dưỡng cân bằng. Đặc biệt là giữ tinh thần luôn thoải mái, luôn hướng đến những điều tích cực bằng cách tham gia các hội nhóm, trò chuyện nhiều hơn với người thân, bạn bè sẽ giúp mình cân bằng tâm lý, cải thiện những khó chịu, bức bối của tuổi xế chiều.

2. Tăng cường vận động

Phụ nữ nên lựa chọn những môn thể thao yêu thích, phù hợp và luyện tập với cường độ vừa sức để có thể duy trì lâu dài như đi bộ, yoga, bơi lội, cầu lông… Việc luyện tập 30 phút mỗi ngày không chỉ giúp giữ gìn vóc dáng mà những nghiên cứu còn cho thấy tập thể dục còn giúp cải thiện tâm trạng rất tốt.

Vận động, tập thể dục giúp giải phóng dopamine và serotonin khiến bạn sẽ cảm thấy vui vẻ, yêu đời hơn

3. Xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng

Ở giai đoạn này, chị em dễ tăng cân, và có nguy cơ mắc các bệnh lý như loãng xương, cao huyết áp, tim mạch… Vì vậy, chế độ dinh dưỡng hàng ngày cần cân đối và khoa học.

Bên cạnh chế độ ăn đầy đủ và cân đối các nhóm dưỡng chất cần thiết như tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất, chị em cần chú ý bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi, nên hạn chế đường, muối, chất béo, rượu bia, chất kích thích.

Các chuyên gia dinh dưỡng cũng khuyến khích chị em nên sử dụng chất béo lành mạnh từ một số thực phẩm như cá béo có tác động đến chức năng não rất tốt cho việc kiểm soát tâm lý trong giai đoạn tiền mãn kinh. 

4. Sử dụng tinh chất thiên nhiên để ổn định tâm sinh lý trong thời kỳ tiền mãn kinh

Theo các chuyên gia, tiền mãn kinh - mãn kinh là quá trình diễn ra tự nhiên trong thể, mà nguyên nhân gốc rễ gây những thay đổi thất thường ở phụ nữ tiền mãn kinh - mãn kinh là do sự suy giảm của hoạt động Não bộ - Tuyến yên - Buồng trứng khiến bộ 3 nội tiết tố quan trọng là estrogen, progesterone và testosterone bị xáo trộn.

Lúc này, chị em phải đối mặt với các rối loạn về thể chất, tâm lý như: nguy cơ loãng xương, rối loạn tim mạch, giảm ham muốn tình dục, khô âm đạo, dễ bị kích thích tâm lý nên dễ nóng giận, chán nản, thiếu tập trung trong công việc, nóng bừng mặt, đổ mồ hôi nhất là vào ban đêm, mất ngủ, chóng mặt, nhức đầu, hồi hộp, lo âu…

Angela Gold với các tinh chất thiên nhiên Lepidium Meyenii và P.Leucotomos có tác dụng hỗ trợ cân chỉnh bộ ba nội tiết tố theo đúng và đủ với nhu cầu cơ thể, cải thiện những bất ổn của giai đoạn tiền mãn kinh - mãn kinh

Chị em cần biết cách chăm sóc sức khỏe sinh lý từ sớm, các triệu chứng này có thể chỉ diễn ra nhẹ nhàng, không làm ảnh hưởng quá nhiều đến chất lượng cuộc sống của chị em độ tuổi tiền mãn kinh – mãn kinh.

Bên cạnh phương pháp cải thiện nói chung vẫn là chú ý chế độ ăn uống và nghỉ ngơi phù hợp, đồng thời tăng cường vận động thể thao và đặc biệt là cần tìm giải pháp tận gốc giúp tăng cường hoạt động của hệ trục và ổn định bộ 3 nội tiết tốt.

Bằng nghiên cứu sinh học phân tử, các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện ra tinh chất Lepidium Meyenii và P.Leucotomos (trong Angela Gold) được chứng minh khả năng chăm sóc tốt hệ trục não bộ - tuyến yên - buồng trứng. Khi hệ trục được chăm sóc tốt, bộ 3 nội tiết tố nữ sẽ ổn định, cấu trúc nền không bị hư hại, hỗ trợ sức khỏe, sắc đẹp và đời sống sinh lý của chị em được duy trì tốt. Như vậy, phụ nữ sẽ đón nhận tuổi tiền mãn kinh - mãn kinh nhẹ nhàng, thoải mái hơn.

Tâm lý phụ nữ tiền mãn kinh - mãn kinh có thể có những thay đổi bất thường. Song chị em đừng quá lo lắng, nếu hiểu được quá trình thay đổi của cơ thể, chuẩn bị tâm lý, xây dựng lối sống khoa học, cũng như có biện pháp chăm sóc hệ trục từ sớm, sẽ giúp chị em bước qua giai đoạn này một cách vui vẻ, để tận hưởng cuộc sống viên mãn, tròn đầy.