Nám da là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Nám da tuy không phải là bệnh lý nghiêm trọng, nhưng sự xuất hiện của các mảng nám tối màu trên mặt, có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến ngoại hình và tâm lý của người mắc phải. Trong bài viết này chúng ta cùng tìm hiểu về nguyên nhân, phương pháp điều trị và cách phòng ngừa da mặt bị nám.

Tìm hiểu nám da là gì

Nám da là tình trạng các đốm, mảng màu nâu hoặc xám nâu xuất hiện trên bề mặt da do sự tăng sinh quá mức sắc tố melanin. Da ị nám thường xuất hiện ở trên mặt và tập trung ở các vùng như má, môi, trán, cằm, mũi. (1)

Ngoài mặt, những vùng da thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như cánh tay, cổ, mu bàn tay cũng dễ bị nám. Hiện tượng này thường gặp nhất ở phụ nữ từ 20 – 50 tuổi, đặc biệt là trong thời kỳ mang thai và sau sinh, do sự thay đổi nội tiết tố. Tỷ lệ nữ giới bị nám cao hơn nam giới.

Nguyên nhân gây nám da

Nguyên nhân gây nám da có thể do nội sinh hoặc ngoại sinh.

1. Nguyên nhân nội sinh

Nguyên nhân nội sinh là các vấn đề xuất phát từ bên trong cơ thể, chẳng hạn như:

• Thay đổi nội tiết tố: Thay đổi nội tiết tố trong thời kỳ mang thai, sau sinh, sử dụng thuốc tránh thai hoặc giai đoạn tiền mãn kinh, là một trong những nguyên nhân chính gây nám da. Sự gia tăng hoặc mất cân bằng hormone estrogen và progesterone có thể kích thích sản xuất melanin, dẫn đến nám da.
• Di truyền: Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nguy cơ bị nám da. Nếu trong gia đình có người bị nám, khả năng bạn mắc phải tình trạng này sẽ cao hơn.
• Lão hóa: Quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể làm giảm khả năng phục hồi và tái tạo của da, dẫn đến sự tích tụ của sắc tố melanin và hình thành nám. (2)
• Stress và căng thẳng: Tình trạng căng thẳng kéo dài có thể gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến sức khỏe làn da và góp phần làm xuất hiện nám.

2. Nguyên nhân ngoại sinh

Nguyên nhân ngoại sinh là các yếu tố bên ngoài tác động đến da:

• Tia UV từ ánh nắng mặt trời: Tia cực tím (UV) là nguyên nhân chính từ bên ngoài gây ra nám da. Tia UV kích thích tế bào sắc tố melanin hoạt động mạnh hơn, dẫn đến sự hình thành các đốm nám trên da. Không bảo vệ da đúng cách khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời chính là nguyên nhân làm tăng nguy cơ bị nám da.
• Sử dụng mỹ phẩm không an toàn: Sử dụng mỹ phẩm chứa hóa chất mạnh hoặc không rõ nguồn gốc có thể làm hỏng hàng rào bảo vệ da, gây kích ứng và tạo điều kiện cho nám phát triển.
• Ô nhiễm môi trường: Tiếp xúc thường xuyên với khói bụi, ô nhiễm môi trường cũng là yếu tố góp phần làm da bị tổn thương, dễ dàng xuất hiện các vết nám.
• Chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt không khoa học: Thiếu hụt các dưỡng chất cần thiết cộng thói quen sinh hoạt không lành mạnh như thức khuya, hút thuốc lá, uống rượu bia,… có thể làm suy yếu sức khỏe làn da và thúc đẩy quá trình hình thành các vết nám. (3)

Tia UV là nguyên nhân hàng đầu gây nám da

Dấu hiệu bị nám da mặt dễ nhận biết

Dấu hiệu rõ ràng nhất của nám da mặt là sự xuất hiện của các mảng da có màu nâu, nâu đen hoặc xám nâu. Những mảng này thường xuất hiện đối xứng trên khuôn mặt, đặc biệt là trên má, trán, cằm và sống mũi.

Các mảng nám thường có kích thước và hình dạng không đều, với ranh giới rõ ràng hoặc mờ. Chúng có thể lớn hoặc nhỏ tùy thuộc vào mức độ nám. Nám da mặt thường xuất hiện đối xứng, tức là nếu một bên má có mảng nám thì bên kia cũng có.

Các loại nám thường gặp

Hiện nay, nám da được phân thành 3 loại là nám mảng, nám sâu và nám hỗn hợp. Mỗi loại sẽ có đặc điểm và mức độ ảnh hưởng đến da khác nhau.

1. Nám mảng

Nám mảng là loại nám xuất hiện dưới dạng các mảng sậm màu, có màu nâu nhạt hoặc xám nâu. Các mảng nám thường có kích thước lớn, nằm ở lớp thượng bì (lớp ngoài cùng của da). Nám mảng thường xuất hiện hai bên má, trán và cằm. Tác động của ánh nắng mặt trời, thay đổi nội tiết tố hoặc sử dụng mỹ phẩm không phù hợp là nguyên nhân chủ yếu gây nám mảng.

2. Nám sâu

Nám sâu có dạng các đốm nhỏ, màu nâu đậm hoặc nâu đen, nằm sâu trong lớp bì (lớp sâu hơn của da). Loại nám này khó điều trị hơn so với nám mảng và thường xuất hiện trên vùng gò má, mũi và trán. Nám sâu thường do yếu tố di truyền, rối loạn nội tiết hoặc tiếp xúc lâu dài với tia UV mà không có biện pháp bảo vệ gây ra.

3. Nám hỗn hợp

Nám hỗn hợp là sự kết hợp giữa nám mảng và nám sâu. Loại nám này có thể xuất hiện ở nhiều khu vực trên khuôn mặt như má, trán, cằm và mũi. Nám hỗn hợp thường do nhiều nguyên nhân khác nhau như tác động của ánh nắng, thay đổi nội tiết, yếu tố di truyền và các yếu tố môi trường.

Phân biệt sự khác biệt giữa nám, tàn nhang và đồi mồi

Nám, tàn nhang và đồi mồi đều là các vấn đề về sắc tố da, nhưng chúng có những đặc điểm, nguyên nhân và cách điều trị khác nhau:

• Nám da xuất hiện dưới dạng các mảng màu nâu hoặc xám nâu, thường phân bố đối xứng trên khuôn mặt, do nhiều nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như thay đổi nội tiết tố, tiếp xúc với tia UV, lão hóa, di truyền,…
• Tàn nhang là những đốm phẳng nhỏ hình tròn, màu nâu nhạt hoặc vàng nâu, thường xuất hiện ở vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời, đặc biệt ở những người có làn da sáng màu. Yếu tố di truyền và môi trường là nguyên chính gây ra tàn nhang.
• Đồi mồi là những đốm nâu hoặc đen lớn hơn, phẳng hoặc hơi nổi trên bề mặt da, thường xuất hiện ở người lớn tuổi do lão hóa và sự tích lũy tổn thương da từ tia UV, thường gặp ở các vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng như mu bàn tay, mặt và vai.

Các biện pháp phòng ngừa nám da

Để phòng ngừa nám da bạn cần kết hợp nhiều biện pháp chăm sóc da và lối sống lành mạnh:

• Sử dụng kem chống nắng là việc cần thiết để bảo vệ da khỏi tia UV ngay cả khi trời râm mát.
• Duy trì chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C và E, có thể giúp da khỏe mạnh và chống lại các tác nhân gây nám.
• Sử dụng sản phẩm chăm sóc da phù hợp, tránh các loại mỹ phẩm có thành phần gây kích ứng hoặc làm tổn thương da.
• Kiểm soát tốt căng thẳng và duy trì lối sống lành mạnh, ngủ đủ giấc và đều đặn.

Sử dụng kem chống nắng thường xuyên là cách đơn giản nhất ngăn ngừa nám da

Bị nám da có điều trị được không?

Nám da có thể được điều trị được. Tuy nhiên, hiệu quả điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại nám, mức độ nghiêm trọng, nguyên nhân gây nám và phương pháp bạn áp dụng. Ngoài ra, nám thường liên quan đến các yếu tố nám da do nội tiết tố và di truyền nên việc điều trị có thể đòi hỏi sự kiên trì và theo dõi lâu dài, trong một số trường hợp, nám có thể chỉ được kiểm soát chứ không hoàn toàn biến mất.

Các phương pháp điều trị nám da hiệu quả

Với công nghệ hiện đại ngày nay thì phương pháp điều trị nám da không chỉ mang lại hiệu quả cao mà còn đa dạng và phù hợp với nhu cầu, tình trạng khác nhau của mỗi người.

1. Trị nám bằng công nghệ ánh sáng

Công nghệ ánh sáng, bao gồm laser và ánh sáng xung cường độ cao (IPL), là một trong những phương pháp điều trị nám hiệu quả. Các tia laser hoặc ánh sáng IPL sẽ tập trung vào khu vực da nám, phá vỡ các hạt sắc tố melanin thành các phần nhỏ hơn để cơ thể dễ dàng loại bỏ. Phương pháp này vừa làm mờ nám vừa cải thiện kết cấu da, giúp da mịn màng và đều màu hơn.

2. Hỗ trợ làm mờ nám bằng liệu pháp Peel da

Liệu pháp Peel da (Chemical Peel) sử dụng các axit nhẹ như axit glycolic hoặc axit salicylic để loại bỏ lớp da chết trên bề mặt, thúc đẩy quá trình tái tạo da mới. Quá trình này giúp làm mờ các đốm nám và cải thiện tông màu da. Peel da có thể được thực hiện ở nhiều cấp độ khác nhau, từ nông đến sâu, tùy thuộc vào tình trạng da và mức độ nám.

3. Bổ sung thực phẩm hỗ trợ trị nám từ bên trong

Sử dụng các sản phẩm từ thiên nhiên để cải thiện tình trạng sạm nám đang trở thành xu hướng phổ biến nhờ tính an toàn, hiệu quả và phù hợp với nhiều đối tượng. Trong đó, Angela Gold, với sự kết hợp của P. Leucotomos và Lepidium Meyenii, được xem là bước đột phá trong khoa học chăm sóc sắc đẹp và sức khỏe nữ giới:

• Tinh chất P. Leucotomos giúp ngăn chặn hoạt động của enzyme MMPs, loại enzyme phá vỡ cấu trúc nền của da khi bị tác động bởi tia UV, từ đó giúp giảm thiểu tác hại của ánh nắng mặt trời. Ngoài ra, P. Leucotomos còn có khả năng trung hòa các chất gây hại như peroxide anion, hydroxyl radicals, singlet oxygen và 8-oxo deoxyguanosine, từ đó giảm hoạt động của các tế bào sắc tố, cải thiện sạm nám và mang lại làn da sáng mịn.
• Lepidium Meyenii chứa các Sterols quý, hỗ trợ tăng cường hoạt động của hệ trục Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng, điều tiết việc sản xuất ba hormone quan trọng ở nữ giới là Estrogen, Progesterone và Testosterone, giúp duy trì sức khỏe, sắc đẹp và đời sống sinh lý trọn vẹn.

Viên uống Angela Gold hỗ trợ làm đẹp da và duy trì cân bằng nội tiết tố ở nữ giới

4. Mài da để loại bỏ nám (Microdermabrasion)

Mài da (Microdermabrasion) là phương pháp cơ học giúp loại bỏ lớp da bề mặt bằng công cụ chuyên dụng. Phương pháp này giúp làm mờ các vết nám bằng cách loại bỏ lớp da chứa sắc tố bị tổn thương và kích thích quá trình tái tạo da mới. Mài da có thể mang lại hiệu quả rõ rệt, đặc biệt đối với những trường hợp nám nặng. Tuy nhiên, quá trình này cần được thực hiện cẩn thận để tránh các biến chứng như sẹo hoặc nhiễm trùng, và thường cần thời gian phục hồi sau điều trị.

5. Bôi thuốc/kem điều trị nám

Sử dụng các loại thuốc bôi hoặc kem điều trị nám là phương pháp phổ biến và dễ tiếp cận nhất. Các sản phẩm này thường chứa các thành phần như hydroquinone, tretinoin, axit kojic hoặc vitamin C, giúp làm giảm sản xuất melanin và làm sáng các vùng da bị nám. Bôi thuốc/kem điều trị nám cần được thực hiện đều đặn và kiên trì trong một thời gian dài để thấy hiệu quả. Đây là phương pháp ít xâm lấn và có thể kết hợp với các liệu pháp khác để tăng cường hiệu quả điều trị.

6. Dùng mặt nạ hỗ trợ làm mờ nám từ thiên nhiên

Sử dụng các nguyên liệu tự nhiên để làm mặt nạ hỗ trợ điều trị nám là phương pháp an toàn và phù hợp cho những ai muốn chăm sóc da tại nhà. Các nguyên liệu như nghệ, mật ong, chanh, nha đam hoặc sữa chua có tính chất làm sáng da tự nhiên và cung cấp dưỡng chất cần thiết để phục hồi da.

Mặt nạ từ thiên nhiên có thể hỗ làm làm mờ nám và nuôi dưỡng da

Lưu ý khi điều trị nám da mặt

Khi điều trị nám da mặt, có một số lưu ý quan trọng bạn cần tuân thủ để đảm bảo hiệu quả và tránh các biến chứng không mong muốn:

• Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời: Ánh nắng mặt trời là nguyên nhân chính gây nám da và có thể làm tình trạng nám trở nên nghiêm trọng hơn. Vì vậy, bạn nên dùng kem chống nắng kể cả lúc ở trong nhà, đội mũ rộng vành, đeo kính râm và sử dụng ô khi ra ngoài để giảm tiếp xúc trực tiếp với tia UV.
• Chọn phương pháp điều trị phù hợp: Bạn nên lựa chọn phương pháp điều trị nám dựa vào loại nám và tình trạng da. Không nên thay đổi phương pháp điều trị quá thường xuyên vì có thể làm giảm hiệu quả hoặc gây kích ứng da.
• Sử dụng sản phẩm chăm sóc da nhẹ nhàng: Nên chọn các sản phẩm chăm sóc da không chứa cồn, không gây kích ứng và phù hợp với loại da của bạn. Tránh các sản phẩm có thành phần tẩy mạnh hoặc hương liệu, vì chúng có thể làm tổn thương da và làm tình trạng nám tồi tệ hơn.
• Xây dựng dinh dưỡng và lối sống lành mạnh: Bổ sung chế độ ăn giàu vitamin C, E và các chất chống oxy hóa để hỗ trợ sức khỏe làn da. Tránh thực phẩm nhiều đường, dầu mỡ, rượu bia và chất kích thích. Đồng thời duy trì lối sống lành mạnh, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng để giúp da hồi phục và ngăn ngừa nám trở lại.

Các câu hỏi thường gặp liên quan đến nám da

Dưới đây là những thắc mắc mà người bị nám da mặt thường băn khoăn:

1. Đối tượng nào dễ bị nám da?

Nám da thường gặp nhất ở phụ nữ từ 20 đến 50 tuổi, đặc biệt là trong giai đoạn mang thai, sau sinh hoặc trong thời gian sử dụng thuốc tránh thai làm thay đổi nội tiết tố. Ngoài ra, người có làn da sẫm màu cũng có nguy cơ bị nám cao hơn. Những người thường xuyên làm việc ngoài trời cũng có nguy cơ cao bị nám da.

2. Da bị nám có tác động xấu đến sức khỏe không?

Nám da chủ yếu là vấn đề thẩm mỹ và thường không gây nguy hiểm đến sức khỏe. Tuy nhiên, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến tâm lý, gây lo lắng, mất tự tin và thậm chí căng thẳng cho người mắc phải.

3. Nám da có tự khỏi hoàn toàn không?

Nám da rất khó tự khỏi hoàn toàn, đặc biệt nếu nguyên nhân gây nám là do yếu tố nội tiết hoặc di truyền. Mặc dù các đốm nám có thể mờ đi khi giảm tiếp xúc với ánh nắng hoặc sau khi nội tiết ổn định, nhưng chúng thường không biến mất hoàn toàn mà cần có các biện pháp điều trị chuyên biệt để cải thiện. Ngay cả sau khi điều trị, nám da vẫn có thể tái phát nếu không duy trì chế độ chăm sóc và bảo vệ da đúng cách.

4. Có nên ngăn ngừa nám da từ sớm?

Bạn nên chủ động ngăn ngừa nám từ sớm, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao như phụ nữ mang thai, người có tiền sử gia đình bị nám hoặc người thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Một khi nám da xuất hiện sẽ gây ảnh hưởng đến vẻ ngoài và có thể khiến bạn cảm thấy thiếu tự tin. Tuy nhiên, bạn cũng đừng nên quá lo lắng, chỉ cần áp dụng đúng phương pháp và có chế độ chăm sóc, bảo vệ da phù hợp thì nám da sẽ cải thiện đáng kể.